بررسی کیفر تشهیر در فقه فریقین

توضیح

کیفر تشهیر به معنای شناساندن مجرم به دیگران، برای جرایمی چون شهادت دروغ، قذف، قیادت و احتیال (کلاهبرداری) در نظر گرفته شده است. فلسفه اصلی این مجازات بازدارندگی آن از انجام دوباره آن عمل از سوی خود مجرم و دیگران است. در عصر حاضر، بنابر تغییر جوامع انسانی، کیفیت تشهیر نیز تغییر یافته است و می‌توان از ابزارهایی نظیر روزنامه‌ها، رادیو، تلویزیون و سایت‌ها برای معرفی مجرم بهره جست؛ چه آنکه ظاهراً لفظ اطافه که در نصوص آمده است، خصوصیت ندارد. در این تحقیق ضمن طرح اقوال فقهای امامیه و اهل سنت، مبانی فقهی این حکم بررسی شده است. در قانون مجازات تسلامی، حکم تشهیر برای هیچ‌یک از جرایم مذکور دیده نمی‌شود؛ اما در تبصره‌ای که بر ماده‌ای از قانون آیین دادرسی کیفری الحاق شده است، حکم تشهیر برای کلاهبرداری، اختلاس، ارتشا و به‌طور کلی جرایم مالی علیه دولت ذکر شده است. کیفر تشهیر برای جرایمی که در منابع فقهی ذکر شده است، گرچه حکمی تعزیری است، در جرمی همچون شهادت دروغ که به پشتوانه نصوص، اجماع بر آن تحقق یافته است، قابل انتفا نیست.
واژه‌های کلیدی: تشهیر، شهادت زور، قذف، قیادت، احتیال، اطافه، کیفر، فقه جعفری، فقه اهل سنت، فریقین، تعزیر