حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بین الملل بشر با تاکید بر عملیات انتحاری

توضیح

حق حیات و ممنوع‌بودن سلب آن، در اسلام و اسناد بین‌المللی حقوق بشر پذیرفته شده است، گرچه به‌ دلیل وجود مبانی نظری متفاوت، تفاسیر مختلفی در این باره دیده می‌شود. از دیدگاه اسلام، حق حیات، حقی الهی است که به بشر عطا شده و انسان‌ها به حفظ آن مکلف‌اند. حفظ نفس از مقاصد شریعت است و محروم‌کردن انسان‌ها از این موهبت الهی، اگر به ناحق صورت پذیرد، حرام است. با این ‌حال، در مسائلی نظیر جهاد، عملیات استشهادی، ایثار و ... ، به مسلمانان اجازه داده شده است حیات مادی خود را در معرض خطر قرار دهند. در این صورت سلب حیات، ارزشمند و بافضیلت قلمداد می‌شود. این در حالی است که در نگاه اسناد بین‌الملل عام حقوق بشر، حق حیات حقی بنیادین، مطلق و پایه سایر حقوق تلقی شده و سلب‌ناشدنی ‌و اعراض‌ناپذیر است. از این منظر به حیات به‌ عنوان عطای خداوندی نگریسته نمی‌شود. مطالعه موردی عملیات انتحاری در دو دیدگاه پیش‌گفته نشان می‌دهد چون انسان از موهبت حق حیات برخوردار است این نوع عملیات که عموماً علیه انسان‌های بی‌گناه است، ممنوع تلقی می‌شود. البته چون عملیات استشهادی و آزادی‌بخش در ماهیت و محتوا با عملیات انتحاری متفاوت‌اند، از این جهت مستثنا هستند.
واژه‌های کلیدی: حق حیات، حقوق بشر، اسلام، عملیات انتحاری، عملیات استشهادی، تروریسم