بررسی تطبیقی حقوق اقلیت‌های غیررسمی از منظر فقه و حقوق موضوعه ایران و اسناد بین‌المللی

توضیح

شاید امروزه کشوری وجود نداشته باشد که همه افراد و اتباع آن از یک نژاد، قومیت بوده و به یک زبان تکلم کنند و پیرو یک آیین و مذهب و باشند. مسئله رعایت حقوق اقلیت ها و تبعیض قائل نشدن نسبت به آنها، از جمله اموری است که بخصوص امروزه سخت مورد توجه و بحث نهادهای بین المللی حقوق بشری است و تمهیداتی برای رعایت حقوق اقلیت‌ها و تامین همزیستی مسالمت آمیز اقوام مختلف اندیشیده شده است و گاه نیز جهان مخصوصا در این دهه اخیر شاهد برخوردهای خصمانه و خشونت بار و ویرانگر گروههای مختلف و یا اقدام گروه اکثریت برای پاکسازی قومی اقلیت بوده است. با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی در ایران توجه ملت‌های مختلف به اسلام و جوامع اسلامی افزایش یافته است. لذا بحث از مبانی و اصول حاکم بر روابط مسلمانان و غیر مسلمانان اهمیت دو چندانی پیدا نموده است. همانطور که میدانیم سه شعار اصلی و محوری انقلاب اسلامی استقلال، آزادی ، جمهوری اسلامی بود. در مقدمه قانون اساسی از این سه شعار اصلی و محوری مردم نامبرده شده است. در اصل 1 و 9 قانون اساسی مشخصاٌ جمهوری اسلامی به عنوان نظام حکومتی و آزادی و استقلال به عنوان دو رکن لاینفک این نظام مورد تصریح قرار گرفته است. با این حال قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در اصل 13 فقط نام سه اقلیت دینی - یهودیان ، مسیحیان و زرتشتیان - با عنوان اقلیت های دینی شناخته شده یاد کرده است ؛ ولی اقلیت های دینی شناخته نشده از دیدگاه واضعین قانون اساسی ایران دارای رسمیت نبوده اند. از جمله موانع در به رسمیت شناختن حقوق اقلیت های غیر رسمی می توان به موانع قانونی ، شرعی و امنیتی اشاره نمود. ضرورت روشنگری در این خصوص و انجام چنین پژوهش های در راستای بیان این مطلب است که تعالیم عالیه اسلام توان تامین نیازمندی های جوامع مدرن امروزی از جمله حقوق اقلیت ها را دارا می باشد. در این نوشتار با بررسی منابع فقهی و حقوقی، ابتدا مفهوم و تعریف اقلیت بیان میشود و آنگاه به ذکر اصول و مبانی نظری حاکم بر حقوق اقلیت های شناخته نشده اشاره و سپس به بررسی حقوق اقلیت‌ها و موانع به رسمیت شناخته شدن آن پرداخته می شود و موقعیت و حقوق اقلیت ها در قانون اساسی و نظام جمهوری اسلامی ایران مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
واژه های کلیدی: اقلیت، قانون اساسی، اقلیت غیررسمی، غیرمسلمان.