مسئولیت کیفری نقصان یافته اطفال و نوجوانان معارض با قانون از منظر قانون مجازات اسلامی و فقه امامیه

توضیح

مسئولیّت کیفری اطفال و نوجوانان و مجازات آنان یکی از مسائل مهم حقوق جزا و از جمله مسائل زیربنایی بسیاری از احکام جزایی می باشد که قبل و پس از انقلاب اسلامی در تدوین قوانین کیفری همواره محل بحث و مورد توجه حقوق دانان و فقها بوده است. در قوانین وضع شده در قبل از انقلاب اسلامی در خصوص سن مسوولیّت کیفری و مجازات اطفال مقرراتی وضع شده بود که چندان به تناسب بین جرم و مجازات توجه نکرده بود و مورد انتقادات شدید واقع شد. پس از انقلاب اسلامی تحولات اساسی در این باره در قوانین جزایی صورت گرفت که از جمله می توان به قانون مجازات اسلامی مصوب 1370 اشاره نمود که مطابق آن، همه افرادی که به حد بلوغ شرعی رسیده بودند، واجد مسوولیّت کیفری محسوب و در صورت ارتکاب جرم، مجازات می شدند. در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 قانون گذار، اصلاحات مفیدی در خصوص مسوولیّت کیفری اطفال انجام داده است؛ به اینگونه که اطفال و نوجوانان بر اساس سن به سه گروه تقسیم و نظام پاسخ دهی به بزهکاری هر گروه سنی متفاوت شده به طوری که در جرایم مستوجب تعزیر به جای مجازات، اقدامات تامینی و تربیتی در مورد آنان اعمال و در جرایم حدی و قصاص نیز به رشد کیفری بالغین زیر 18 سال توجه شده است. در این پایان نامه، ضمن ارزیابی کوتاه راجع به مسوولیّت کیفری و شرایط تحقق آن، به بررسی مسوولیّت کیفری اطفال و نوجوانان در فقه و حقوق جزای ایران (قوانین قبل و بعد از انقلاب اسلامی) مبادرت شده است. هم چنین، با تبیین مفهوم بلوغ و رشد جزایی و بررسی نظریات فقها در باب ضرورت رشد جزایی یا کفایت بلوغ در تحقق مسوولیّت کیفری،تحلیل مسوولیّت کیفری نقصان یافته اطفال و نوجوانان در جرایم مستوجب حد، قصاص و تعزیر بر اساس رویکرد قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 و فقه امامیه مورد توجه قرار گرفته است.
واژه‌های کلیدی: مسئولیت کیفری نقصان یافته، بلوغ، رشد جزایی، سن، مسئولیت کیفری، قانون مجازات اسلامی، فقه جعفری، حقوق جزا، حقوق جزا، امامیه، نوجوان، کودک