سیر تطور اندیشه های فقهی و حقوقی تغییر جنسیت و پیامدهای آن در میان خانواده و جامعه

توضیح

یکی از موضوعات بحث بر انگیزی که در دهه‌های اخیر بیشتر مورد توجه دانش فقه و حقوق قرار گرفته و پیشرفتهای علم پزشکی و جراحی زمینه و امکان آن را فراهم کرده، تغییر جنسیت است. تغییر جنسیت یعنی مردی که حالات و روحیات زنانه دروجود او بروز و ظهورکرده با عمل جراحی به زن تبدیل شود و یا زنی با عمل جراحی به مرد تغییر جنسیت دهد. هر چند باور آن برای گروهی امکان‌پذیر نیست و آن را غیر ممکن می‌دانند در مقابل گروهی دیگر آن را بعنوان درمان یک نوع بیماری پذیرفته‌اند. کسانی که در معرض درمان تغییر جنسیت قرار می‌گیرند به نوعی از لحاظ جسمی یا روانی دچار مشکل و اختلالات جنسی هستند در این گونه افراد خصوصیات جسمی با گرایشات و تمایلات جنسی آنها در تعارض است و با عنوان ترانس سکشوآل یا خنثای روانی نامیده می‌شوند. البته باید گفت که تغییر جنسیت در مورد افراد خنثی صدق نمی‌کند، بلکه باید در مورد این افراد عنوان اصلاح جنسیت یا تعیین جنسیت را بکار برد چون این افراد از نظر فیزیولوژی هر دو بافت جنسی را دارا هستند و با جراحی فقط یکی از بافتهای جنسی حذف می‌شود و بافت جنسیت اصلی آشکار می شود. یکی از آسیب ها و رنج های برخی افراد در جامعه مسئله ترنس و تغییر جنسیت است، این موضوع پدیده جدیدی است که سال های اخیر علم فقه و حقوق را به خود مشغول کرده است. در مورد تغییر جنسیت فقها شیعه و اهل سنت اختلاف نظر آشکاری دارند، لیکن در مجموع در این زمینه سه دیدگاه مطرح شده است، ممنوعیت مطلق، مشروعیت مطلق و مشروعیت مشروط. اهل سنت معتقد به حرمت تغییر در خلقت الهی هستند و با استناد به آیه 119 سوره نساء این کار را حرام و غیر شرعی می‌دانند. فقهای شیعه در صورتی که این تغییر ملازم با کارهای حرام مانند لمس کردن و نظر نباشد را جایز می‌دانند و برای این جواز ادله وشرائطی خاصی را ذکر کرده اند. این پژوهش سیر تاریخی مسئله تغییر جنسیت را به لحاظ زمانی و مکانی و بیان مراحل و اقسام آن و نیز آثار و پیامدهای پسا تغییر جنسیت در بین اعضای خانواده اعم از اقربای دور و نزدیک و افراد جامعه مورد واکاوی و کنکاش قرار می دهد. و در ادامه آثار و چالش های حقوقی و قانونی قبل و بعد از تغییر جنسیت را بررسی می کند.
واژه‌های کلیدی: تغییر جنسیت، ترانس سکشوآل، بحران هویتی، دوجنسیتی، خنثی، تعیین جنیست