تطبیقات قاعده لاحرج در موضوعات نوین پزشکی ( آتانازی ، باروری غیر طبیعی ، تغییر جنسیت و سقط جنین )

توضیح

مسائل نو پیدای پزشکی که فقه را دچار چالش تازه ای کرده است از جمله مواردی است که قواعد فقهیه به ویژه قاعده لاحرج در آنها حرف اول را می زند. بنابراین با توجه به اینکه احکام پزشکی به عنوان یکی از مهمترین نیازهای بشر امروز و با توجه به گستردگی محدوده اثر گذاری و انسانهای مبتلا به آن باید روشن شود جای تحقیق و پژوهش در این زمینه بسیار وجود دارد. علی هذا این پایان نامه به دنبال بررسی و تطبیق قاعده لاحرج بر تعدادی از موضوعات پزشکی از جمله : 1-آتانازی ، 2-باروری های مصنوعی یا غیر طبیعی ،3- سقط جنین، 4-تغییر جنسیت است که از اهمیت ویژه و بی بدیلی در فقه پزشکی برخوردار می باشد. این رساله در فصل اول مفاهیم و کلیات مرتبط به موضوع را مورد کنکاشی قرارداده و تعاریف و توضیحاتی در این خصوص بیان داشته است . در فصل دوم که به تطبیق قاعده لاحرج بر آتانازی یا مرگ آسان پرداخته است و در پنج گفتار بطور مفصل بحث کرده است و در گفتار اول ، دوم و سوم در خصوص مرگ آسان یا آتانازی ، تعاریف و اجزاء و اقسام آن و در ادامه به بحث حکم تکلیفی آتانازی در فقه اسلامی از منظر امامیه پرداخته است و در گفتار چهارم و پنجم به بحث حکم تکلیفی حفظ نفس و سقوط قصاص و رضایت مجنی علیه که بسیار مرتبط به بحث و تطبیق قاعده بر آن است پرداخته و در آخر نیز با جمع بندی آراء فقهاء به این نتیجه رسیده است که به دلائل چند گانه لاحرج موجب رفع حکم و قصاص و دیه در آتانازی نمی شود . در فصل سوم این رساله به بررسی تطبیقی قاعده لاحرج با باروری غیر طبیعی در چهار گفتار پرداخته است و در نهایت به تاثیر قاعده در رفع حکم حرمت مقدمات با تلقیح مصنوعی از زوایای مختلف پرداخته است و در آخر از مجموع نظرات فقهاء به این نتیجه رسیده است که در باروری با اسپرم شوهر به هر شکل آن حکم به جواز داد و در بخش تلقیح با اسپرم بیگانه رای فقهاءی که بر جواز در صورت حرج و مشقت در اثر ناباروری را صادر کردند و حتی کشف عورت را مجاز می داند. در فصل چهارم این پژوهش در دو گفتار به بررسی تطبیقی قاعده بر تغییر جنسیت پرداخته است و آخر به این نتیجه رسیده است با توجه به بررسی آیات و روایات و این قاعده می توان به جواز در انواع تغییر جنسیت رسید چون وقتی مکلف در حرج قرار می گیرد حکم حرمت برداشته می شود و فعل ممنوع مباح می شود. در فصل پنجم این رساله به بررسی تطبیقی قاعده لاحرج بر سقط جنین پرداخته است. در گفتار اول و دوم به بررسی حکم تکلیفی سقط جنین از منطر فقه اسلامی و دلائل اسقاط حمل در صورت اضطرار و در گفتار سوم به تطبیق قاعده لاحرج و تاثیر آن بر رفع حکم تکلیفی سقط جنین پرداخته است و در نهایت با بررسی نظرات فقهاء به این جمع بندی رسیده است که فقهاء با بررسی حق تعیین سرنوشت و حق حیات در چهارچوب روش شناسی اجتهادی و استنباط فقهی از تحریم مطلق فقهی در این بحث دست برداشته وبه تحریم محدود رسیدند.
واژه‌های کلیدی: حرج، آتانازی، سقط جنین، باروری غیر طبیعی، تغییر جنسیت