حکومت مطلوب در عصر غیبت از منظر میرزای نائینی (ره)

توضیح

طرح حکومت مطلوب در عصر غیبت معصوم(ع) در شرائطی که برنامه‌ای مدوّن برای اداره جامعه در اختیار نیست، امری مفروض و ضروری تلقّی می‌گردد. آنچه که در پژوهش حاضر بدان پرداخته شده است، ارائه طرحی از منظر علّامه میرزای نائینی(ره) است؛ این ایدئولوژی، به مثابه یک الگوی حکومتی و سیاسی مطلوب با توجه به مقتضیات زمان و مکانی است که میرزای نائینی(ره) در آن می‌زیسته است و چه بسا ایشان الگوئی از آئین کشورداری و اصول سیاست اسلامی را در اختیار گذاشته‌اند که با وجود گذشت یکصد و اندی سال، بسیاری از مراتب آن را امروزه می‌توان در سیر تکاملی جامعه ایران به سمت جامعه متمدّن اسلامی مورد استفاده قرار داد. میرزای نائینی(ره) یک حلقه ارتباطی بین منابع سنّتی و دینی و فرهنگی و تاریخی با شرائط جدید و مقتضیات زمانه ایجاد می‌کند و یا به عبارتی به اصول و مبانی مشترکی که بین جهان غرب و جامعه اسلامی وجود دارد، می‌اندیشد و این مرهون تبحّر وی به مبانی فقهی و اصولی، نگاه جهان شمولی به مبانی فقهی و نیز آشنائی با حکمت، کلام، عرفان و اخلاق است؛ بنابراین وی از منظر بیرونی به موضوع نگاه می‌کند و با دید اجتهادی و به عبارت دقیق‌تر " اصولی گری " نظریات و آراء خود را پیش می‌برد. حکومت مشروطه به علل مختلفه‌ای به بار ننشست و به ناکامی گرائید و در این میان نقش روحانی نمایان و روشنفکران بسیار پر رنگ می‌نمود. پژوهش حاضر سعی بر این مهم دارد تا ارجحیّت حکومت مشروطه و طرح حکومت مطلوب میرزای نائینی(ره) را به اثبات رسانیده و پاسخی راسخ به جهت نفی استدلالات مشروعه خواهان در آن عصر باشد. حکومت مشروطه‌ای که با مبانی فکری ایشان بنا شده بود، اگر صفوف متدیّنین، متزلزل نشده و مخالفتهای آشکار و نهان همه جانبه علیه این ندای عدالتخواهانه سر داده نمی‌شد، بدون شک قلوب ملّت مشروطه خواه را به یکدیگر نزدیک می‌ساخت، دوئیّت‌ها و موجبات تفرقه را سامان می‌بخشید و جامعه را به وحدت و یکپارچگی رهنمون می‌ساخت. بنابراین، در پژوهش پیش رو حکومت مطلوب در عصر غیبت از منظر میرزای نائینی(ره) را مورد بررسی قرار داده و با تشریح مبانی، ساختار و مؤلّفه‌های آن، دلائل و براهین خود مبنی بر ارجحیّت طرح ایشان را بر شمرده‌ایم.
واژه های کلیدی: حکومت مطلوب، مشروطه، ارجحیت، عصر غیبت، میرزای نائینی(ره).