ارزیابی راهکارهای پیشنهادی به منظور حل چالش جریمه تأخیر تأدیه در بانکداری اسلامی

توضیح

در این پژوهش تلاش شده است تا با ارائه شش معیار، به ارزیابی مهمترین راهکارهای شرعی پیشنهادی بـه منظـور حـل چـالش جریمه تأخیر تأدیه در ایران و کشورهای دیگر پرداخته شود. معیارهای ارائه شده برای ارزیابی عبارتند از: جواز فقهـی، تفکیـک بین مشتریان بد حساب، بازدارندگی، جبران خسارت، سادگی و ماهیت غیردرآمدی جریمه. یافتههای پژوهش که به روش تحلیلی و توصیفی بهدست آمده، نشان میدهد که هیچیک از راهکارهای ارائه شده توانایی تأمین هـم زمـان تمـامی معیارهـا را نـدا رد. پیشنهاد سیاستی این است که هر چند در کشورهای دیگر راهکار پرداخت جریمه به خیریه از سوی بیشتر فقهـای اهـل سـنت تأییدشده و بانکداری اسلامی در جهان بهطور کلی بر این اساس به فعالیت مشغول است، در نظام بانکـداری بـدون ربـای ایـران، تاکنون شیوهای مناسب برای حل مشکل جریمه تأخیر تأدیه که از یک سوی از مشروعیت فقهی برخودار بوده و از سوی دیگر، به لحاظ اقتصادی و بانکی نیز توجیهپذیر باشد، ارائه نشده است. این مسأله انجام پژوهشهای آتی در مورد این چالش حلنشـده را ضروری مینماید. همچنین، برای رفع اتهام ربا و کسب درآمد از تأخیر توسط بانکها، بهتر است ترتیبی اتخاذ شـو د کـه جریمـه حاصل از وجه التزام به دولت (بانک مرکزی) یا امور خیریه اختصاص پیدا کند.
واژه های کلیدی: جریمه تاخیر تادیه، فقه امامیه، بانکداری اسلامی، بانکداری بدون ربا.