بررسی اجاره رحم در حقوق ایران و فرانسه

توضیح

با پیشرفت فناوری در علم طب، استفاده از رحم جایگزین فرصتی مغتنم است که به مدد آن زوجین نابارور می توانند جنین حاصل از تلقیح تخمک و اسپرم در محیط آزمایشگاهی را به رحم زن دیگری انتقال دهند که حسب توافقات و تعهدات، مستعد رشد و پرورش جنین است و متعهد می شود که بعد از تولد فرزند حاصل از این فرآیند را به والدین ژنتیکی تحویل نماید. به این ترتیب،رحم جایگزین یکی از روش های لقاح خارج رحمی است که طبق قرار داد میان طرفین منعقد می شود. این قرارداد تحت عناوین مختلفی از قبیل: قرارداد رحم جایگزین، قرارداد مادر جانشین، قرارداد اجاره رحم، باروری قراردادی مصطلح شده است. از منظر حقوقی و مشخصا حقوق ایران رحم اجاره تابعی از قرارداد است به این معنی که چگونگی تعهدهای مادر جانشین و والدین حکمی در مقابل یکدیگر و خودداری آنها از ایفای تعهدات می تواند مسائل مهم بسیاری را در آثار عمومی قرار داد ایجاد کند. از منظر فقهی درباره جواز یا حرمت اجاره رحم نظرات موافق و مخالفی ارائه شده است. موافقان معتقدند که مادر جایگزین صرفاً جنین را حمل و در رحم خود پرورش می دهد و این عمل دارای هیچ عنوان حرامی نیست. در مقابل عده ای دیگر این عمل را حرام دانسته اند. به این معنی که رحم اجاره را با اصل غیر قابل تصرف بودن جسم انسان و اصل غیر قابل تصرف بودن وضعیت اشخاص و در نتیجه دارای منافات و مغایر با نظم عمومی می دانند. در حقوق فرانسه نیز، رحم اجاره تابعی از عقد قرار داد است، به این ترتیب که طفل به زن و مرد درخواست کننده ملحق می شود و این الحاق دارای تمامی آثار نسب مشروع اعم از ارث، نفقه، ولایت قهری، حضانت، منع نکاح، احترام و غیر آن است. لازم به ذکر است که روش گرد آوری داده ها و اطلاعات،مشاهده،مطالعه کتابخانه ای و فیش برداری و ماهیت پژوهش حاضر، توصیفی و تحلیل داده ها به روش تطبیقی است.
واژه های کلیدی: ناباروری، رحم اجاره ای.