نگاهی انتقادی به مفهوم و ماهیت و هدف تفکیک قوا در پرتو فقه سیاسی شیعه

توضیح

اکثر حکومتهای دنیا تفکیک قوا را پذیرفته اند و آن را روشی برای جلوگیری از فساد و سوء استفاده از قدرت می دانند. در نظام جمهوری اسلامی هم این مسئله مورد قبول واقع شده است. عدّه ای از علمای اسلامی در تلاش بوده اند تا این اصل را اصلی اسلامی جلوه داده و آن را در اسلام مسبوق به سابقه بدانند، امّا با توجه به بستر های طرح این نظریه و نحوه تکامل آن می توان آن را یک نظریه اعتباری و بشری دانست که به منظور جلوگیری از تجمیع قوا و با هدف توزیع قدرت پیشنهاد شده است و البته پس از طرح و ارائه مورد توجّه برخی از علمای اسلامی قرار گرفته و در نهضت مشروطه مورد امعان نظر بوده و در قانون اساسی مشروطه نیز گنجانده شده است.از طرفی انسان شناسی اسلامی و نظریه ابتنای قدرت در حاکمیت اسلامی بر مبنای انسان کامل در اینجا نیز محور اصلی و محتوای عمده سیستم حاکمیتی کشور ما می باشد. بدین ترتیب و با این تحلیل تطبیقی به خوبی می توان موضوع انسان شناسی، دین گریزی و دین گرایی و بومی سازی نظریات حاکمیتی و حکومتی، از جمله اصل تفکیک قوا را به فراخور احوالات مذهبی اعتقادی، فرهنگی و حتی اقتصادی و اجتماعی جوامع مورد مشاهده و بررسی قرار داد و خود را از تقلید بی چون و چرا نسبت به یقین های زمان که در واقع بیش از آن که حقیقت باشند، در واقع اعتباریات و متغیرات ناشی از دیدگاه های خاص حاکم بر جهان هستند رهانیده و به الگویی متناسب رسید تا زمینه حرکت پویا و رو به جلوی در مباحث عمیق حقوق عمومی هرچه بیشتر فراهم شود.در این پژوهش یا هدف تحلیل مفهوم، ماهیت و هدف تفکیک قوا در حقوق مدرن و تطبیق آن با فقه سیاسی شیعه وتحلیل نظریات تفکیک قوا در فقه سیاسی شیعه در جوامع امروزی و قابلیت اجرایی آن بر آن بودیم تا تفکیک قوا در پرتو فقه سیاسی را مورد بررسی قرار دهیم.
واژه‌های کلیدی: تفکیک قوا، فقه سیاسی، قدرت، تشیع، تحلیل انتقادی، هدف، مفهوم