عنوان
نگاهی به مساله فقهی «کتب ضلال» و رابطه آن با نشریات
نویسنده
اصطلاحنامه
آزادی مطبوعات (Freedom of the Press) | اسلام -- نشریات ادواری (Islam -- Periodicals) | جمهوری اسلامی ایران (Islamic Republic of Iran) | فقه امامیه | فقه جعفری (Islamic law, Ja'fari) | قانون اساسی (Constitution) | کتب ضاله | مبانی فقهی | مسائل فقهی | مسائل مستحدثه (New problems (Islamic law))
ناشر
فصلنامه حقوقی گواه، بهار 1387، شماره 12، ص.: 29-35.
تاریخ نشر
1387
توضیح
مقدمه یکی از دغدغه های همیشگی مسلمانان، تطبیق اسلام با مقتضیات زمان بوده است. آنچنان که در این باب سخن ها گفته شده و کتاب ها نوشته شده است. پیدایش و گسترش قالب «نشریات» به عنوان یکی از پدیده های نسبتا جدید دنیای امروز در مقیاس تمدنی، این ضرورت را ایجاد کرده است که با تاسیس یک گرایش حقوقی با عنوان «حقوق مطبوعات»، ابعاد حقوقی و قانونی آن مورد مطالعه و مداقه قرار گیرد و بالطبع، یکی از دغدغه های حقوقدانان مسلمان در عرصه حقوق مطبوعات، یافتن چارچوبی اسلامی برای تعامل با پدیده نشریات بوده است. با توجه به تاخر هزار و چند ساله پیدایش قالب نشریات نسبت به پیدایش فقه شیعه، یافتن آیات، احادیث و یا متون فقهی ای که صریحا به پدیده نشریات پرداخته باشند، غیرممکن است. اما با توجه به قدرت دین اسلام بر انطباق با مقتضیات زمان و وظیفه راویان حدیث و فقی هان شیعه بر استخراج حکم دین در مستحدثات زمانه، می توان مبانی فقهی فعالیت نشریات را از میان این منابع استخراج کرد. یکی از نزدیک ترین مباحث فقهی به بحث نشریات، بحث «کتاب های گمراه کننده» (کتب ضاله یا کتب ضلال) است. قرابت این بحث با فعالیت نشریات چنان است که شهید آیت الله سید مصطفی خمینی در این باره می گوید: «[از جمله مصادیق کتب ضلال،] روزنامه ها و جراید و نشریات رایج در عصر ما هستند که مشتمل بر امور آشکار غیراخلاقی اند.»
واژه های کلیدی: کتب ضاله، نشریات، فقه امامیه، حقوق مطبوعات، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.