بررسی و نقد شبیه‌ سازی انسانی از منظر فقه اسلامی (شیعه و اهل سنت)

توضیح

شبیه‌سازی انسان مباحث فراوانی را در محافل علمی موجب شده است. علما از سویی نگران پیامدهای احتمالی شبیه‌سازی انسانند و ازسوی دیگر درصورت صدور حکم تحریم، موجب محرومیت جامعۀ علمی و پژوهشی می‌شود. در این مقاله برآنیم تا اهم ادلۀ عالمان شیعه و اهل سنت را تبیین و نقد کنیم. عالمان اهل سنت با آنکه به‌کارگیری تکنیک شبیه‌سازی را در عرصۀ حیوانی مجاز می‌دانند؛ به‌گونه‌ای اجماعی هرگونه شبیه‌سازی در عرصۀ انسانی را نامشروع می‌شمارند. اغلب متفکران شیعه، شبیه‌سازی نباتی و حیوانی را به استناد اصل اباحه مجاز می‌دانند، لکن دربارۀ حکم شبیه‌سازی انسانی اتفاق‌نظر وجود ندارد. برخی آن را مطلقاً جایز، برخی مطلقاً حرام، بعضی به‌صورت محدود مجاز و گروهی نیز آن را به‌عنوان اولی جایز، اما به‌عنوان ثانوی به‌دلیل پیامدهای نامطلوب آن حرام می‌دانند. اما به‌نظر می‌رسد هرچند شبیه‌سازی انسان کامل جایز نباشد، شبیه‌سازی انسان به‌منظور تحقیقات علمی و برای کاربرد در معالجه و درمان به‌طور کنترل‌شده فاقد اشکال است.
واژه‌های کلیدی: اهل سنت، جواز، حرمت، شبیه‌سازی انسانی، شیعه، فقه اسلامی