فیلترینگ و اخلاق: اصول اخلاقی پالایش محتوا در فضای سایبر

توضیح

اینترنت و فضای مجازی شکل گرفته بر بستر آن امروزه از منظر اخلاقی کارکردی دوگانه پیدا کرده است و به موازات منافع فراوانی که دارد محیطی برای شکل گیری چالش های اخلاقی و بروز رذایل اخلاقی نیز شده است. یکی از تدابیر اندیشیده شده در جوامع مختلف برای پیشگیری از این رذایل، اعمال فیلترینگ و پالایش محتوا است. با توجه به ضرورت بررسی اخلاقی فرایند فیلترینگ و فقدان کوشش‌های علمی و پژوهشی نظام مند در این زمینه، پژوهش حاضر واکاوی اصول و مبانی فرایند فیلترینگ از منظر اخلاقی را وجهه همت خود ساخته و از یک «فیلترینگ حدقلی و اخلاقی» دفاع می‌کند. یافته های تحقیق حاضر بیان گر آن است که این ایده مبتنی است بر مبانی ای چون لزوم حراست از حیات طیبه انسانی، حرمت ظلم به دیگران، ضرورت دفع ضرر محتمل، امر به معروف ونهی از منکر، و لزوم پرهیز از کفران نعمت. همچنین همه مرتبطان با فیلترینگ، اعم از کاربران عادی و نهادهای حاکمتی، بایستی در ارتباط با فیلترینگ به اصول اخلاقی از قبیل پرهیز از آسیب به دیگران، جبران ضرر، آگاهی بخشی، اهتمام به تربیت اخلاقی، داشتن رفتار مسوولانه در فضای مجازی، رازداری و امانتداری توجه و تقید داشته باشند. همچنین با انجام پژوهش حاضر مشخص شد اولا هم کاربران هم نهادهای ذی ربط درباره فیلترینگ وظایفی اخلاقی را بر عهده دارند، و در این مسیر گاه با تنگنا یا تزاحم اخلاقی مواجه می شوند، ثانیا نقض اخلاق فیلترینگ پیامدهایی چون تضییع حقوق مردم، آسیب دیدن فضای اخلاقی جامعه، از بین رفتن احترام به قانون، اتلاف هزینه و وقت افراد، نقض حریم خصوصی، و تهدید شدن امنیت کشور را به دنبال دارد. ثالثا فیلترینگ بیشتر صبغه درمان دارد و باید بیشتر به عنوان آخرین راه حل به آن نگریسته شود و از این رو لازم است که پیش و بیش از آن به مسئله تربیت اخلاقی و دانش افزایی جامعه همت گماشت و در این راه به هر اندازه فیلترینگ و نظارت اخلاقی درونی کاربران افزایش یابد نیاز به فیلترینگ بیرونی کاهش می یابد. روش پژوهش حاضر از نظر گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و رصد میدانی فضای مجازی، و از نظر ارایه اطلاعات به صورت تحلیلی و کاربردی بوده است. برای تبیین مباحث هم از منابع فلسفی استفاده شده هم منابع و آموزه های دینی.
واژه های کلیدی: رشد درآمد، مجتمع اقامتی، مشکلات زندگی شهرنشینی، تصویر آفرینی.