بررسی مبانی فقهی معاملات غیر نقدی

توضیح

دو رکن اصلی معامله، کالا و ثمن است، که ممکن است نقد یا دین باشند. بر این اساس، برای معامله به اعتبار نقد یا دین بودن کالا و ثمن چهار حالت متصور است: 1 ـ بیع نقد (حالّ) : بیعی است که ثمن و مبیع هر دو نقد (حالّ) باشند.2 ـ بیع نسیه : بیعی است که ثمن موجّل و مبیع نقد باشد.3 ـ بیع سلف (سلم) : بیعی است که ثمن نقد و مبیع موجّل باشد.4 ـ بیع کالی به کالی : بیعی که ثمن و مبیع هر دو موجّل باشند که گاه از این نوع معامله به بیع دین به دین تعبیر می‌شود. اختلافی در حلیت بیع نقد، نسیه و سلف وجود ندارد، ولی در مورد بیع کالی به کالی دیدگاه‌های مختلفی از سوی علما مطرح است که برخی فتوی به حلیت و برخی قایل به حرمت آن هستند، بیع دین، گونه‌ای دیگر از معاملات است که در آن کالای مورد معامله از جنس دین و قرض است، به این صورت که به عنوان مثال شخص وام گیرنده در صدد فروش وام بر آید. و یکی از مصادیق آن بیع دین پولی (تنزیلی) بوده که امروزه در حال رواج یافتن است و برخی از فقها آن را جایز شمرده و برخی حکم به عدم جواز نموده‌اند.
واژه‌های کلیدی: بیع دین، بیع دین به دین، بیع کالی به کالی، بیع سلف، بیع دین پولی، دین، معامله، نقد، ثمن، نسیه، بیع نسیه، حکم