ماهیت و آثار تأمین مالی از طریق واگذاری اسناد مطالبات (فورفیتینگ) در حقوق تجارت بین‌الملل و حقوق ایران

توضیح

فورفیتینگ یک شیوه تأمین مالی است که در آن فورفیتر مطالبات مدت‌دار صادرکننده را براساس نرخ تنزیل و بدون حق رجوع خریداری نموده و مالک آنها می‌گردد. در این روش تامین مالی اسناد مثبت طلب نقش حیاتی ایفا نموده و حسب اینکه چه نوع سندی، مثبِتِ حق مطالبه پرداخت و طلب باشد احکام متفاوتی بر فورفیتینگ حاکم خواهد بود. در حالیکه صادرکننده(فروشنده حق مطالبه پرداخت) و موسسه مالی(خریدار حق مطالبه پرداخت) طرفین این قرارداد مالی محسوب می‌گردند اما فورفیتینگ در مقابل مدیون اصلی و بانک او نیز قابلیت استناد داشته و فورفیتر خواهد توانست مدیون را الزام به ادای دین در سررسید نماید. فورفیتینگ حسب اینکه قراردادی میان صادرکننده و موسسه مالی مبنی بر واگذاری طلب در مقابل بهای آن باشد یا اینکه قراردادی میان مدیون، موسسه مالی و صادرکننده مبنی بر انتقال دین از ناحیه مدیون به فورفیتر باشد قالب قراردادی متفاوتی خواهد داشت؛ اگرچه در هر دو فرض نهادهای حقوقی مختلفی همانند جانشینی با پرداخت، تنزیل دین یا تنزیل سند تجاری، حواله، انتقال طلب، معامله اسناد تجاری، تبدیل تعهد، نمایندگی در پرداخت یا دلگاسیون و بیع دین یا فروش حق مطالبه پرداخت قابل بحث می‌باشند لیکن به نظر می‌رسد در حالت نخست با بیع طلب و در حالت دیگر با حواله بر بریء یا دلگاسیون کامل همخوانی و مشابهت بیشتری دارد. فورفیتر و صادرکننده تعهدات متقابل متعددی در مقابل یکدیگر دارند که برخی از آنها در قرارداد مورد تصریح قرار گرفته و برخی دیگر اثر قانونی فروش طلب می‌باشد. مدیون و موسسه مالی نیز تکالیفی در مقابل یکدیگر خواهند داشت که در فرض حواله دین از جانب مدیون به فورفیتر، این تکالیف ریشه در قرارداد مالی ایشان دارد و در فرض فروش مطالبات از جانب صادرکننده، تکالیف مدیون و موسسه مالی در مقابل یکدیگر ریشه در قانون حاکم بر قرارداد پایه تجاری خواهد داشت.
واژه‌های کلیدی: فورفیتینگ، فورفیتر، صادرکننده، وارد کننده