بررسی نجاست مسکرات با رویکرد تطبیقی در مصادیق جدید (فایل منبع موجود نیست)

توضیح

با کاوش در روایات، اخبار متعدد و متعارضی درباره نجاست مسکرات، خمر، نبیذ و فقاع مشاهده می‌شود. برخی از این اخبار، به صراحت حکم به نجاست کرده و برخی دیگر، نص در طهارت هستند. همین تفاوت اخبار منشأ اختلاف اقوال شده که می‌توان این اقوال را در سه قول اصلی خلاصه کرد: نجاست تمام مسکرات، عدم نجاست تمام مسکرات، تفصیل بین خمر، نبیذ، فقاع و سایر مسکرات. در معنای خمر نیز اختلاف نظر وجود دارد، برخی خمر را به شراب انگور اختصاص داده، برخی، شراب تولید شده از انگور، کشمش، خرما، عسل و جو را خمر می‌دانند. جمع دلالی بین اخبار وارد شده، به علت فراوانی این اخبار و هم چنین نصوصیت هر دو طایفه از نظر عرفی، صحیح به نظر نمی‌آید. اهم مرجحات بیان شده برای رفع تعارض، صحیحه علی‌بن مهزیار و حمل بر تقیه است. از این بین، حکومت صحیحه علی‌بن مهزیار و تقدیم اخبار نجاست به علت این صحیحه، تام نیست زیرا به علت فراوانی اخبار طهارت و نصوصیت این اخبار، برای رفع ید از آنها باید نص قابل اعتنایی وجود داشته باشد در حالی که صحیحه علی‌بن مهزیار ظهوری ضعیف در تقدیم اخبار نجاست دارد. حمل اخبار طهارت بر تقیه نیز صحیح نیست زیرا قول به طهارت نزد عامه نادر بوده و صاحبان این قول کسانی نیستند که امامان معصوم (ع) از آنان تقیه کرده باشند. در نتیجه بهترین وجه حمل اخبار نجاست بر تقیه است اما به این علت که برخی از روایات دال بر نجاست مضمونی دارند که صلاحیت حمل بر تقیه را ندارد، نمی‌توان این اخبار را بر تقیه حمل کرد. پس با تعارض مستقر بین این دو طایفه، باید به اصاله الطهاره رجوع کرد ولی با توجه به شهرت عظیم بر نجاست، احتیاط در اجتناب از ملاقی خمر است. به علت تسالم موجود بین فقیهان، شرط اصلی نجاست مسکرات، مایع بودن آنها بوده و مسکر جامد بالاصاله بر فرض وجود چنین مسکری، طاهر است. مسکر مایعی که با انجماد تبدیل به جامد شده نیز بدون شک بر نجاست سابق خویش باقی است. حکم مصادیق جدید مسکرات با دقت در چند نکته روشن می‌شود. الف: مایع اصلی مسکرات الکل اتانول بوده و این الکل که تجزیه شده از قند است، به درصدهای مختلف در اشیاء گوناگون وجود دارد. ب: اتانول به علت خلوص بالای الکل در آن، قابلیت شرب نداشته و مسکر نیست به همین دلیل تنها در صورتی که اتانول از تقطیر خمر تولید شده و تقطیر را موجب استحاله ندانیم، می‌توان حکم به نجاست آن کرد. ج: وجود الکل به هر درصد در مایع، موجب نجاست آن نیست. بلکه کمترین مسکری که می‌توان حکم به نجاست آن کرد، فقاع بوده و در فقاع حدود ‎۴ درصد الکل وجود دارد. د: رقیق کردن مایعی که در آن درصد بالایی از الکل است به میزانی که موجب شود الکل موجود در آن به کمتر از ‎۴ درصد برسد، موجب حکم به طهارت نبوده و نجاست و حرمت شرب آن باقی است. و: رقیق کردن اتانول با آب و پایین آوردن درصد الکل به میزانی که الکل قابلیت شرب داشته باشد (تقریبا زیر ‎۶۰ درصد) موجب مسکر بودن الکل و نجاست آن است. هـ: متانول حتی پس از رقیق شدن نیز مسکر نبوده و حکم به نجاست آن نمی‌شود.