عنوان
ممنوعیت مطلق کاربست سلاح هسته‌ای
نویسنده
اصطلاحنامه
تحریم (Sanction) | سلاح های کشتار جمعی (Weapons of mass destruction) | سلاح های کشتار جمعی (فقه) (Weapons of mass destruction (Islamic law)) | سلاح های هسته ای -- جنبه های مذهبی -- اسلام (Nuclear weapons -- Religious aspects -- Islam) | سلاح های هسته ای (Nuclear Weapons) | سلاح های هسته ای (حقوق بین الملل) (Nuclear weapons (International law)) | سلاح های هسته ای (فقه) (Nuclear weapons (Islamic law)) | مجتهدان و علما -- دیدگاه درباره سلاح های هسته ای ('Ulama -- Views on nuclear weapons) | مشروعیت (Legitimism) | ممنوعیت
ناشر
فصلنامه مطالعات حقوق اسلامی، زمستان 1392، شماره 39، ص.: 79-111.
تاریخ نشر
1392
توضیح
جواز یا ممنوعیت کاربست سلاح هسته‌ای، هم در بین دانشیان حقوق محل نزاع و گفتگو است و هم میان عالمان فقه. سلاح هسته‌ای به تعبیر دیوان بین‌المللی دادگستری، این قدرت را دارد که همه تمدن و کل اکوسیستم سیاره را نابود سازد. باز به تصریح دیوان در نظریه مشورتی «مشروعیت به‌کارگیری یا تهدید به کاربست سلاح هسته‌ای»، در حقوق بین‌الملل قراردادی یا عرفی، قاعده‌ای که صریحا بر منع یا جواز به‌کارگیری سلاح هسته‌ای، در شرایط حاد دفاع مشروع دلالت کند، وجود ندارد. براساس ماده شش معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای دولت‌های عضو، تعهد نموده‌اند تا مذاکرات همراه با حسن نیت را به منظور اتخاذ تدابیر مؤثر جهت متوقف ساختن تسلیحات هسته‌ای در سریع‌ترین وقت ممکن ادامه دهند؛ اما متأسفانه این تعهد مهم، هیچ‌گاه جامه عمل به تن نکرد. در فقه امامیه در کنار برخی ادله، گاه سخن ازقاعده‌ای به میان آمده، گویای آنکه شرایط اضطرار و ضرورت و هدف فتح و پیروزی می‌تواند مایه مشروعیت کاربست ابزاری شود که به‌کارگیری آن در شرایط عادی و اختیاری جنگ مجاز نیست. در این مقاله مؤلف کوشیده است که ممنوعیت مطلق کاربست سلاح هسته‌ای را مبرهن سازد. روح حقوق بین‌الملل و اصول اساسی حاکم بر حقوق بشردوستانه با کاربرد چنین سلاح‌هایی در هیچ شرایطی سازگار نیست. اصول عقلانیت، عدالت و انسانیت با کاربست سلاحی که استعمال آن از مصادیق بارز اعتدا، تجاوز و فساد است سرسازش ندارد، چنان‌که آیاتی از قران کریم و نیز سنت قولی و فعلی دلیلی است بر اثبات این ادعا.
واژه‌های کلیدی: حقوق بین الملل، مشروعیت، ممنوعیت، فقه امامیه، سلاح هسته ای.