توضیح

‏فقه مترقی، پویا و حیات بخش شیعه به گونه ای است که در همۀ عصرها‏‎ ‎‏راهشگا، پیشرو و سعادت بخش است. کوه شامخ و با صلابت این فقه، توان‏‎ ‎‏پرواز به قلّۀ رفیع آن را سلب نموده و هنوز کسی به اوج شکوهمندیهای فلک آن‏‎ ‎‏نایل نگشته است. به دیگر سخن، دریایی است که غوّاصان ژرف کاو به عمق‏‎ ‎‏تحقیق آن نرسیده اند، گرچه «شرایع» کاوان، با «مستمسک» قرار دادن‏‎ ‎‏«حبل المتین» و «عروةالوثقی» و به کارگیری «قواعد» مستحکم توانسته اند جهت‏‎ ‎‏«ارشاد اذهان» مردم «جواهراتی» را به ارمغان بیاورند تا «زاد المعاد» و توشه ای فرا‏‎ ‎‏راه آنان باشد.‏ امام خمینی ـ قدس سرّه القدوسی ـ تک سوار میدان فقه، سیاست، معارف و‏‎ ‎‏حکمت، یکی از شاخص ترین استوانه های قابل اعتمادی است که هوشمندانه در‏‎ ‎‏عصر حاضر، دو عنصر زمان و مکان را در نقشِ افتا، سرنوشت ساز قلمداد‏‎ ‎‏می کند، او هشدار می دهد که فقیه نباید از مقتضیات زمان دور و بیگانه باشد. بر اثر‏‎ ‎‏آگاهی به زمان است که میرزای بزرگ شیرازی (قده) فتوا به حرمت استعمال‏‎ ‎‏دخانیات می دهد؛ با اینکه از نظر قواعد اصولی، همۀ فقها در شبهات تحریمیّه‏‎ ‎‏بدویّه «اصل برائت» جاری می کنند، حرمت استعمال تنباکو ویژه آن زمان و‏‎مخصوص مکان و مملکت ایران بود.