بررسی تطبیقی اصاله البرائه از منظر سه اصولی بزرگ: آیت الله خویی و امام خمینی و شهید صدر

توضیح

اصولیان، از جمله محقق خویی و امام خمینی و شهید صدر، در شبهات بدویه حکمیه تحریمیه، قائل به برائت، و اخباری ها قائل به احتیاط هستند. سه اصولی فوق الذکر، در بحث برائت شرعی به مستنداتی از قرآن و روایات تمسک جسته اند که در پذیرش این ادله، هر سه با یکدیگر هم نظر نیستند. در مورد حکم عقل، مشهور اصولیان، از جمله محقق خویی و امام خمینی قائل به قبح عقاب بلا بیان و برائت عقلی شده اند و در مقابل، شهید صدر قائل به حق الطاعه و احتیاط عقلی است. اخباری ها نیز دلایلی از آیات و روایات و عقل بر مدعای خود ذکر کرده اند که هر یک از سه اصولی مورد نظر با استدلالات دقیق و خاص خود به رد ادله ایشان پرداخته اند. در این پژوهش تفاوت در نظریات، تفاوت در نحوه استدلال بر پذیرش یا رد ادله با توجه به مکتب اصولی و مبانی زیر بنایی و اندیشه های روبنایی مشهود است. این پژوهش با هدف بررسی تطبیقی میان نظرات سه تن از اعلام اصولی و دستیابی به نقاط اشتراک و اختلاف و در نتیجه دستیابی به آراء اصح نگاشته شده است و از این جهت که مقایسه ای است میان نظریات سه اصولی بزرگ معاصرِ دارای مکتب اصولی ، کاری نو به شمار می آید. در پایان چنین بدست خواهد آمد که سه محقق محل بحث، صرفا نظرات و مبانی گذشتگان را نقل نمی کنند، بلکه در برخی موارد، ادله ی قطعی مورد پذیرش اصولیان گذشته را با استدلالاتی شایسته و کامل رد و در برخی موارد، دلایل و اصطلاحات جدیدی بکار برده اند و در مواردی، نظرات گذشتگان را با استدلالاتی جدیدتر و کامل تر پذیرفته اند و در نتیجه در تکامل علم اصول کوشیده اند.
واژه‌های کلیدی: اصل عملی شرعی و عقلی در شبهات بدویه حکمیه تحریمیه، اصولی و اخباری، محقق خویی و امام خمینی و شهید صدر.