مقایسه قرارداد مرابحه در نظام بانکی و سازمان بورس اوراق بهادار

توضیح

سازمان بورس و اوراق بهادار و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران دو نهاد ناظر در حوزه انتشار اوراق بهادار اسلامی می باشند. هر دو نهاد مجاز به اعطا مجور انتشار اوراق مشارکت و اوراق بهادار اسلامی می باشند. علیرغم وجود تشابهاتی در دستورالعمل انتشار این اوراق در دو نهاد تفاوت های قابل ملاحظه ای مانند تفاوت در تعیین نرخ سودها، ضمانت اوراق و ناشران به به چشم می خورد. علاوه بر این، قوانین بالادستی مانند قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر، قانون بودجه کشور، قانون توسعه ابزارها و نهادها و... در بندهایی به نحوه تخصیص انتشار اوراق مشارکت و انواع اوراق بهادار اسلامی پرداخته اند. در نظام بانکی، مرابحه شامل قرارداد بین بانک و مشتری برای فروش یک دارایی یا کالاست. در این قرارداد، بانک کالاهای مورد تقاضای مشتری را خریداری کرده و آنها را به قیمت بیشتر به مشتری می فروشد. مبلغ سود (افزایش قیمت) پیش از بسته شدن قرارداد مشخص و تثیبت شده و به مشتری اعلام می شود. از تفاوت های مرابحه در بورس و بانک می توان به این مورد اشاره کرد که مرابحه در بورس بیشتر در قالب اوراق منتشر می شود و مشتری با خرید آن از سود مشخص شده در قالب زمانی معین برخوردار می شود. در نظام بانکی، بانک در قالب عقد مرابحه از مشتری برای خرید کالای خاصی حمایت می کند و مبلغ پرداختی را همراه با سود مشخص شده در موعد زمانی مقرر دریافت می کند. با این حال، تعیین سود در نظام بانکی و بورس تحت نظارت بانک مرکزی انجام می گیرد. حداکثر نرخ سود بانک علی الحساب اوراق مرابحه هر سال با توجه به نرخ تورم و سیاستهای اقتصادی کشور، توسط بانک مرکزی تعیین می شود. نرخ سود اوراق مرابحه منتشره در بازار پول، با مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار که دارای ضمانت از طرف موسسات اعتباری می باشند با هماهنگی بانک مرکزی تعیین می شود.
واژه های کلیدی: بانک، بورس، اوراق بهادار، مرابحه