مسئولیت مدنی پزشکان در قبال تخلف از تعهد قرارداد درمان بیمار در فقه اسلامی

توضیح

مسئولیت مدنی از جمله مباحث مهمی است که در خصوص تمامی مشاغل وجود دارد . در این میان با توجه به اینکه حرفه پزشکی از یک منظر با شرایط جسمی و روحی افراد در ارتباط است و از طرف دیگر بخشی از تعهدات پزشکی حائز جنبه¬های اخلاقی و وجدان عمومی جامعه است اهمیت این موضوع در حرفه پزشکی دوچندان می گردد. این موضوع در دانش فقه نیز مورد غفلت قرار نگرفته است و در مبانی فقه شیعی در خصوص مسئولیت پزشک با عبارت «ضمان طبیب» دو دیدگاه وجود دارد، برخی از فقیهان، پزشک ماهر و حاذق را با وجود عدم تقصیر نیز ضامن می¬دانند. اما برخی دیگر معتقند که در این حالت پزشک ضامن نیست و دلیل آن¬ها مبتنی بر اصل برائت است. در این مقاله کیفی با کاریست روش توصیفی ـ تحلیلی و گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه¬ای و اسنادی دیدگاه¬های فقهی و حقوقی در خصوص مسئولیت مدنی پزشکان و ضمانت اجرای انتظامی، کیفری و حقوقی تخلفات پزشکی مورد بررسی قرار خواهد. از مهمترین نتایج این پژوهش می¬توان به این چند مبحث اشاره کرد که در دین اسلام وضوع حسن نیت پزشک مطرح شده است و قصد پزشک بهبودی بیمار است و اگر تقصیری ناخواسته مرتکب گردد از نظر اخلاقی گرچه ممکن است مسئولیتی داشته باشد ولی او مسئول جبران خسارت نیست. چرا که تاکید قرآن کریم در عبارت «و ما علی المحسنین من سبیل» و «هل جزاء الاحسان الا احسان» گواهی بر موضوع حسن نیت و قصد پزشک است. در میان فقها در خصوص مسئولیت پزشک اختلاف است و در قانون مجازات اسلامی مبنای تقصیر پزشک پذیرفته شده است، هرچند که این تقصیر مفروض و خلاف آن قابل اثبات باشد.
واژه های کلیدی: مسئولیت مدنی، مسئولیت کیفری، ضمانت اجرایی، تخلفات پزشک.