فقه، سیاست و زمانه، تأملی در قبض و بسط تاریخی فقه سیاسی

توضیح

فقه دانش برتر تمدن اسلامی است و فقه سیاسی که حاصل تاملات فقیهانه است، از شاخه های آن به شمار می‌رود. این مقاله کوشیده است تا بین گزاره‌ها و نظریه‌های فقه سیاسی شیعه با زمانه و قدرت پیوند برقرار کرده و نسبت آن‌ها را دریابد. در این راستا روحانیت شیعه به مثابه یک نهاد در مواجهه تاریخی با زمانه و ساختار قدرت در نظر گرفته می‌شود که اندیشه‌ها متناسب با این ظرف زمانی و سیاسی ارائه شده و رابطه عالمان با سیاست در پرتو آن شکل گرفته است. دامنه زمانی مورد بررسی این مقاله از آغاز عصر غیبت کبری تا انقلاب اسلامی را در بر می‌گیرد تا تنوع و نسبت نظریه‌ها و قدرت بیشتر به چشم آید. حاصل این نگرش پیوند فقه و تاریخ است که می‌تواند وجوهی جدید از دانش فقه سیاسی را آشکار سازد.
واژه‌های کلیدی: فقه سیاسی، اندیشه سیاسی علمای شیعه، اقتدار نهادی روحانیت، مشروعیت سیاسی.