ماهیت تعهدات طبیب؛ مطالعه‌ ای اجمالی در مذاهب اسلامی

توضیح

طبابت از منظر اسلامی یک مسؤولیت دینى و در زمره واجبات کفایى، حکمى عقلى و رسالتی اخلاقى است. با توجه به اهمیت و منزلت رفیع طبابت این سؤال مطرح است که اگر طبیبى حاذق، تمام تلاش خود را در راه علاج مریض صرف کند، مع‌الوصف معالجه مثمرثمر نشده و خساراتی به مریض وارد شود، در این صورت باید دید فقها چه نظرى ارائه کرده‌اند. آیا چنین طبیبى ضامن است؟ به‌همین منظور در این مقاله به مطالعه سؤال مارالذکر در مذاهب اربعه اهل تسنن و متعاقباً به تبیین موضوع در فقه انور جعفری پرداخته شده است. طبیب جاهل المعرفه و غیرحاذق را همه مذاهب اربعه اهل سنت مثل فقهای امامیه، مطلقاً ضامن می‌دانند. اکثریت فقهای اهل سنت، تعهد طبیب و بیطار حاذقِ مأذون را به وسیله می‌دانند، اما مشهور علمای امامیه، طبیب حاذقِ مأذون را متعهد به نتیجه و او را ضامن کلیه خسارات وارده به بیمار می‌دانند. در مقابل، قول غیرمشهور در فقه امامیه معتقدند که طبیب و بیطار حاذقِ مأذون، اگر مرتکب تقصیری نشوند، مسؤولیت نخواهند داشت و فی‌الواقع تعهد آن‌ها را به وسیله دانسته‌اند. در انتها نیز پیشنهادات مقتضی در خصوص اصلاحاتی در مورد مسؤولیت طبیب در قوانین ایران اسلامی ارائه شده است.
واژه های کلیدی: ماهیت تعهد، شیعه، سنی، طبیب، تعهد به وسیله، تعهد به نتیجه.