جستاری نقادانه پیرامون نظریه مشهور فقهای امامیه در خصوص مسئولیت پزشک

توضیح

در فقه امامیه، مشهور فقهاء بر این عقیده‌اند که پزشک، ضامن زیان هایی است که در جریان معالجه به بیمار وارد می شود هر چند با رضایت بیمار به معالجه او پرداخته و مرتکب تقصیر نشود؛ مگر اینکه پیش از معالجه از بیمار برائت اخذ نماید. شهرت این دیدگاه به حدّی است که مواد 319 و 322 ق. م. ا. ، از آن اقتباس شده است. در این مقاله به نقد ادله مشهور پرداخته و نتیجه می گیریم: اولا،ً مسئولیت بدون تقصیر پزشک و لزوم اخذ برائت برای رفع عدم آن بر بنیانی محکم استوار نیست؛ ثانیاً، بر فرض پذیرش ادله مشهور و اعتقاد به لزوم اخذ برائت، منظور فقهاء از «اخذ برائت»، همان «رضایت» [با شرایط آن از جمله اطلاع رسانی به بیمار] در حقوق موضوعه است. نه «شرط عدم مسئولیت».
واژه های کلیدی: احسان، اخذ برائت، اذن بیمار به اتلاف، اذن بیمار به معالجه، اطلاع رسانی به بیمار، شرط عدم مسئولیت.