مبانی احکام فقهی جنگل

توضیح

محافظت از جنگل ها و استفاده از منابع آن، در تناسب با نظام خلقت، همواره مورد تاکید اسلام بوده است. در جهت انجام این مهم نیز احکام و اصولی در فقه اسلامی بیان می شود. در این نوشتار با بیان جنبه های مختلف الگو های ارزش گذاری جنگل ها و بررسی اهمیت جنگل ها در اسلام و سیره معصومین (ع)، به تبیین احکام و قواعد فقهی مورد ابتلا در چالش های مربوط به حفاظت از جنگل ها پرداخته شده است. همچنین اهمیت، توانایی و حیطه ی عملکرد فقه اسلامی در موضوع جنگل ها و محیط زیست بیان می شود که فقه اسلامی تا چه حد و در چه اموری می تواند در رفع چالش های مربوط به جنگل ها راهگشا باشد. در ادامه با بیان رویکرد های جهانی در قبال چالش های مالکیتی و خسارات وارد بر جنگل ها در کشور های مختلف، همچنین تبعات ناشی از فعالیت های صورت گرفته، اهمیت جهان بینی اسلام و دستورات فقه امامیه بیش از پیش تبیین می شود. سپس بیان می شود که بر اساس مشهور، مالکیت جنگل ها تحت عنوان کلی انفال می باشد که البته تفصیل و توضیح این مسئله نیز به طور کامل بررسی شده است. با این وجود، پس از بیان مسائل جهانی مربوط به مالکیت جنگل ها و انواع خسارات وارد بر آن بر اساس ارزش گذاری منافع مختلف جنگل ها مشخص می شود. در این پژوهش بیان می شود که ارزش منافعی چون چوب ، خاک و زمین جنگل ها تنها بخشی از منافعی است که باید در ارزش گذاری ها به آن توجه شود، در حالی که در منابع اسلامی، توجه بیشتر بر منافعی چون زیبایی و آبادانی محیط زندگی انسان، حفظ درختان، حفظ زیست بوم و سایر منافع مستقیم و غیر مستقیم جنگل ها می باشد که باید در بر آورد خسارات ناشی از جنگل ها به آن ها توجه شود. پس از بیان ارزش گذاری منافع و بررسی خسارات وارد شده بر جنگل ها، احکام فقهی رافع این مشکلات در این نوشتار با دقت تبیین شده اند.
واژه‌های کلیدی: جنگل، فقه امامیه، مالکیت، قواعد فقهی، خسارات.