مبانی فقهی مسئولیت ناشی از خسارت های زیست محیطی در نظام حقوقی ایران

توضیح

اگرچه امروزه بشر در قبال اعمال زیان بار خود مسئول هستند اما از آن جا که در کشور ما مسئولیت مدنی دولت بر مبنای تقصیر استوار است، جبران بسیاری از خسارات وارده به محیط زیست با مشکل رو به رو می شود. از این رو بهتر بود که برای عاملان خسارت و آلودگی های زیست محیطی مسئولیت محض در نظر گرفته شود. لطمه به محیط زیست و خسارت ناشی از آن، یکی از مشکلاتی است که جامعه امروزی با آن مواجه است و این که روزانه محیط زیست به طرق گوناگون مورد ایراد خسارت و لطمه های جدی قرار گرفته، اما صرف نظر از این که این خسارات متوجه شخص خاصی گردد، بدون‌جبران رها مانده و کسی این مسئولیت را بر دوش نمی‌کشاند، لذا با توجه به لزوم جبران هر نوع ضرر یا زیان، در اکثر نظام‌های حقوقی، مطالعه، ارزیابی و بحث از مسئولیت ناشی ازخسارت به محیط زیست، از جایگاه ویژه‌ای در علم حقوق برخوردار خواهد بود. بر این اساس، تلاش بر این است که مبنای این مسئولیت با نگاه به دیدگاه‌های فقه اسلامی و حقوق ایران مورد تبیین و واکاوی قرار گرفته و مبنای مناسب را برای این خسارات در نظر گرفت. چرا که،فقه و حقوق اسلامی، نسبت به تکلیف عمومی حفاظت از محیط زیست و جبران خسارات ناشی از لطمه به محیط زیست، بیگانه نیست ولی قواعد مرسوم آن در پاسخ گویی به این موضوع و منافع و حقوق عمومی کارآمد نیست. بدین جهت در این پژوهش تلاش گردیده تا ابتدا تعریف جامع و کاملی از محیط زیست ارائه گردد آن گاه دیدگاه‌های فقها و حقوق دانان در این مورد تحلیل و ارزیابی گردد و در ادامه به مبانی فقهی مسئولیت ناشی از خسارت های زیست محیطی در نظام حقوقی ایران پرداخته شود.
واژه‌های کلیدی: مبانی فقهی، خسارت.