قلمرو مالکیت انسان بر اعضاء خویش از دیدگاه فقه مذاهب اسلامی

توضیح

پویایی فقه در تعامل با حوزه‌های دیگر بارها مورد سنجش و بررسی قرار گرفته و در مسائل مستحدثه مورد تحلیل‌های فقهی متعددی قرار گرفته است. از جمله مباحث مستحدثه که امروزه مباحث متعددی نظیر بیع اعضا، پیوند اعضا و ... مطرح می‌باشد، مطالعه ارتباط انسان با اعضای بدن خویش از منظر قلمروی مالکیتی است. بنابرانی تعیین نوع رابطه و قلمرو مالکیت انسان نسبت به اعضای خویش آثار و احکام متفاوتی می‌تواند بدنبال داشته باشد. در ارتباط با مالکیت انسان بر اعضای بدن خویش اختلاف‌نظرهای عمده‌ای در بین فقها اهل تشیع و اهل سنت مطرح شده است که برگزیدن هر یک از این نظرات آثار و نتایج مختلفی خواهد داشت. پژوهش حاضر که با روش توصیفی تحلیلی و با هدف بررسی قلمروی مالکیت انسان بر اعضای خویش به نگارش به این نتیجه می‌رسد که فقها رابطه انسان با اعضای خویش را منظر مالکیت مورد بررسی قرار داده‌اند و برخی معتقد بر مالکیت حقیقی انسان بر اعضای خویش هستند و برخی دیگر نیز معتقد به مالکیت ذاتی و اعتباری انسان بر اعضای بدن خویش بوده که موجب شده تا انسان بر اعضای خویش سلطه داشته باشد. اثبات سلطه‌ای بودن رابطه انسان با اعضای بدن خود آثار متعددی همچون بیع اعضای انسان، اهدای عضو، فروش و اهدای خون، پیوند آنها را بدنبال داشته و سایر تصرفات انسان در اعضای خود را امکان-پذیر می‌کند.
واژه‌های کلیدی: مالکیت اعضا، فقه مذاهب، قلمرو مالکیت، اعضای بدن.