دولت اسلامی و خمس معادن

توضیح

از مسائل مهم فقه حکومتى, مسأله خمس معادن است. اهمیت آن بدین جهت است که در کشور ما, معادن بسیار ارزشمند و درآمدزا, مانند نفت, گاز, آهن, مس و… در اختیار حکومت اسلامى است و این ذخایر ملى, بسان دیگر کشورها, زیر نظر دولت, اداره مى شود.
از سوى دیگر, آن چنان که از نصوص فراوان و سخنان آشکار فقها, استفاده مى شود, بى گمان معدن, متعلق خمس است, و باید استخراج کننده آن, خمس آن را بپردازد. در حدیثى صحیح از محمد بن مسلم آمده است:
(عن ابى جعفر(ع) قال:سألته عن معادن الذهب و الفضة والصفر والحدید والرصاص, قال: علیها الخمس جمیعا.)1
از امام باقر(ع) درباره معادن طلا, نقره, مس, آهن و سرب پرسیدم, حضرت فرمود: همه اینها خمس دارد.
در حدیث صحیح دیگرى, از حلبى, مى خوانیم:
(سألت اباعبدالله(ع) عن الکنزکم فیه؟ قال:الخمس, و عن المعادن کم فیها؟ قال:الخمس…)2
از امام صادق(ع) پرسیدم:در مورد گنج, چه مقدار باید پرداخت شود؟ فرمود: یک پنجم آن. پرسیدم: در مورد معادن چه مقدار؟ فرمود: یک پنجم آن…