بررسی فقهی – حقوقی محاربه و حکم آن

توضیح

در مورد محاربه از امام باقر( روایت شده است که فرمودند: «مَنْ‏ شَهَرَالسِّلَاحَ‏ فِی‏ مِصْرٍ مِنَ‏ الْأَمْصَارِ فَعَقَرَ اقْتُصَ‏ مِنْهُ وَ نُفِیَ مِنْ تِلْکَ الْبَلْدَةِ وَ مَنْ شَهَرَ السِّلَاحَ فِی غَیْرِالْأَمْصَارِ وَ ضَرَبَ وَ عَقَرَ وَ أَخَذَ الْمَالَ وَ لَمْ یَقْتُلْ فَهُوَ مُحَارِبٌ فَجَزَاؤُهُ جَزَاءُ الْمُحَارِبِ وَ أَمْرُهُ إِلَى الْإِمَامِ إِنْ شَاءَ قَتَلَهُ وَ[إِنْ شَاءَ] صَلَبَهُ وَ إِنْ شَاءَ قَطَعَ یَدَهُ وَ رِجْلَه قَالَ وَ إِنْ ضَرَبَ وَ قَتَلَ وَ أَخَذَ الْمَالَ فَعَلَى الْإِمَامِ أَنْ یَقْطَعَ یَدَهُ الْیُمْنَى بِالسَّرِقَةِ ثُمَّ یَدْفَعَهُ إِلَى أَوْلِیَاءِ الْمَقْتُولِ فَیَتْبَعُونَهُ بِالْمَالِ ثُمَّ یَقْتُلُونَهُ؛ کسی که در شهری اسلحه بکشد و کسی را زخمی کند، قصاص شود و از آن شهر تبعید شود و کسی که در شهری اسلحه بکشد و کسی را بزند و زخمی کند و مال بستاند ولی کسی را نکشد، محارب است و مثل محارب مجازات می‌شود. 8 برخی از فقها هم، محاربه را کشیدن اسلحه برای ترسانیدن مردم و مبارزه با کنزالعرفان فى فقه‏القرآن، جمال‏الدین مقداد بن عبدالله فاضل مقداد،‌ تحقیق سیدمحمد قاضى، ‌تهران، مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى، چاپ اول‌، ۱۴۱۹ق، ج‌۲، ص۳۵۱. ماده 279 قانون مجازات اسلامی مقرر می‏دارد: «محاربه، عبارت از کشیدن سلاح به قصد جان، مال یا ناموس مردم یا ارعاب آن‏ها است، به نحوی که موجب ناامنی در محیط گردد». اسلامی در مورد عمل محاربه مقرر شده که بین سلاح گرم یا سرد تفاوتی وجود ندارد: «محاربه عبارت از کشیدن سلاح به قصد جان، مال یا ناموس مردم یا ارعاب آن‏ها است، به نحوی که موجب ناامنی در محیط گردد».