عنوان
مقیاس السفر الشرعی مکانی أو زمانی
نویسنده
اصطلاحنامه
احادیث (Traditions (Islam)) | زمان و مکان | سفر (Travel) | سفر شرعی | مسافت شرعی
ناشر
فصلنامه فقه اهل البیت، سال ۱۴۲۷، شماره ۴۳، ص.: ۱۱-۲۴.
تاریخ نشر
۱۴۲۷ق.
توضیح
"هل المسافة الشرعیة للسفر بلحاظ المقدار الطولی والمکانی هی المسافة التی کانت معهودة فی عصر النصوص اوانها اختلفت باختلاف وسائل السفر المتعارفة؟ قد یقال: ان روایات تحدید المسافة لیست جمیعا قد حددت المسافة بالوحدة الطولیة کثمانیة فراسخ او اربعة وعشرین میلا او کذا کیلو مترا حتی یقال: ان هذا المقدار لا معنی لتغیره بتغیر الزمان او بتغیر وسائل السفر، وانما تلک الروایات وردت بالسنة مختلفة یمکن حصرها فی ثلاثة السنة: الاول - التحدید بوحدة طولیة او قل بمقدار الابتعاد المکانی عن الوطن من قبیل: 1 - صحیحة عبد الله بن یحیی الکاهلی: انه سمع الصادق(علیه السلام) یقول فی التقصیر فی الصلاة: «برید فی برید اربعة وعشرون میلا» ((1)) هذا فی نقل الشیخ((2))، واضاف فی نقل الصدوق زیادة: «ثم قال: کان ابی(علیه السلام) یقول: ان التقصیر لم یوضع علی البغلة السفواء((3)) والدابة الناجیة((4))، وانما وضع علی سیر القطار» ((5)). وبهذا اتضح تفسیر الروایة الثالثة التی فرضت من الروایات الحاکمة وهی روایة محمد بن مسلم عن ابی جعفر(علیه السلام) قال: سالته عن التقصیر؟ قال: «فی برید قال: قلت: برید؟ قال: انه اذا ذهب بریدا ورجع بریدا فقد شغل یومه»((35))، وهذا یعنی انه(علیه السلام) یعط ی علامة علی کون البرید ذاهبا والبرید جائیا یساوی ثمانیة فراسخ، لانه یشغل یومه، والذی کان بسیر الجمال عبارة عن قطع ثمانیة فراسخ. وبذلک لم یبق فی المقام ما یدعی کونه حاکما ومثبتا للمقیاس الزمنی الذی یختلف مقدار ما یستوعبه من المسافة الیوم عن ذلک الیوم الا صحیحة عبد الله ابن یحیی الکاهلی: انه سمع الصادق(علیه السلام) یقول فی التقصیر فی الصلاة:«برید فی برید اربعة وعشرون میلا، ثم قال: کان ابی(علیه السلام) یقول: ان التقصیر لم یوضع علی البغلة السفواء والدابة الناجیة، وانما وضع علی سیر القطار»((36))."