فقه نظام اجتماعی: خلافت و امانت دو روی یک حقیقت

یادداشت

﴿إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَةَ عَلَى السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ الْجِبَالِ فَأَبَيْنَ أَنْ يَحْمِلْنَهَا وَ أَشْفَقْنَ مِنْهَا وَ حَمَلَهَا الْإِنْسَانُ إِنَّهُ كَانَ ظَلُوماً جَهُولاً﴾ [1]
توجه به حاکمیت خدای متعال در تکوین و تشریع و خلافت تکوینی و تشریعی از او حضور واقعی خدا را در وجود انسان و مدیریت الهی را برای تمامی روابط انسان امری بدیهی و اجتناب نا پذیر می نماید.
این در حالی است که غفلت از این حاکمیت و خلافت که منتهی به سر دادن ساز استقلال طلبی در مقابل خدای متعال می شود ـ چه در مباحث مرتبط با تکوین و چه در امور تشریعی ـ ، ریشه در جهل و ستم دارد.
اين رویکرد اگر چه خدای متعال را از صحنه ی مدیریت جامعه بیرون می برد اما نظام تکوین و سنت های الهی نقش خود را ایفا می کند و سنت دین مداری و خدا محوری، در دراز مدت غیر قابل تخلف است هر چند که در کوتاه مدت قابل تخلف باشد.
با توجه به این نکات می توان به خوبی درک نمود که خلافت و امانت دو روی یک حقیقت اند، چنان که امانت محتوای واقعی خلافت است یعنی حقیقت خلافت، امانت داری است، که تمام کائنات جز انسان قابلیت خود را برای حمل آن نشان داده اند