فقه نظام اجتماعی

یادداشت

اقترب للناس حسابهم وهم فی غفلة معرضون ما یأتیهم من ذکر من ربهم محدث الا استمعوه وهم یلعبون لاهیة قلوبهم واسروا النجوة الذین ظلموا هل هذا الا بشر مثلکم افتآتون السحر وانتم تبصرون قال ربی یعلم قول فی السماء والارض وهو السمیع العلیم بل قالوا اضغاث احلام بل افتارهم بل هو شاعر فلیأتنا بآیة کما ارسل الاولون ما آمنت قبلهم من قریة اهلکناها افهم یؤمنون. صدق الله العلی العظیم.

بحث ما در بحث نظام اجتماعی با استناد به آیات قرآن آن هم در سوره‌های مکی بر این شد که ما سوره‌هایی که توجه ویژه‌ای به نظام اجتماعی ممکن است داشته باشند و کلیات آن نظام اجتماعی خطوط کلی آن نظام اجتماعی یا خطوط تفصیلی آن نظام اجتماعی را بیان کرده باشند مرود دقت و مطالعه قرار بدهیم که در ترتیبی که شروع کردیم در سوره‌های مکی فعلا رسیدیم به سورة انبیاء و سورة مؤمنون که این دو سوره از لحاظ ترتیب نزول اول انبیاء بعد مؤمنون آمده است واز لحاظ محتوا کلیات در سورة انبیاء آمده است و تفصیل آن وظائف مطلوب در سورة مؤمنون آمده است و در بحث گذشته اشاره داشتیم که مهمترین نقطه‌ای که در سورة انبیاء مطرح می‌شود و مورد تأکید قرار می‌گیرد و به گونه‌های مختلف تکرار می‌شود بحث نفی ظلم است که در حقیقت شاخص اصلی نظام اجتماعی اسلامی است و نظام الهی برای تمام شرایع آسمانی این بحث بحثی است که برای انسان سرنوشت ساز است و در تربیت انسانها و در خروجی این بحث یعنی در نتائجی که مترتب بر نفی ظلم در وجود انسانی و استقرار عدالت در وجود انسان انسان به تمام آن خواسته‌های مطلوب برای آفرینش خواهد رسید و در صورت تخلف از این اعتدال و تعادل در زندگی فردی واجتماعی انسان گرفتار هلاکت و بدبختی می‌شود هم در دنیا هم در آخرت این پیام کلان و کلی این سوره است که در اکثر سوره‌ها روی این مانور داده شده است در اینجا هم می‌بینیم در مطلع این سوره فرمود و اسروا النجوی الذین ظلموا ستمگران چنین با خودشان نجوی کردند و این نجوی را مخفیانه مطرح کردند که چگونه با این پیامبر که پیامبر اسلام باشد برخورد کنند مردمی که حسابشان بسیار نزدیک است یعنی بین دنیا و آخرت فاصله‌ای نیست بعد از دنیا آخرت است فاصله‌ای نیست این زندگی دنیوی در به تعبیر متعارف مرگ این مرگ این شتر مرگ در دم در هر خانه‌ای می‌نشیند و آنجا صاحب آن خانه را با خود حمل می‌کند و به آن عالم آخرت می‌برد فاصلة انسان تا مرگ بسیار کم است و نزدیک است و مرگ اولین مراحل ورود به عالم آخرت و بعد ورود به عالم حساب و کتاب پس اقترب للناس حسابهم در حالی که این حساب بسیار نزدیک است این در حالی است که مردم غافلند و معرض وهم فی غفلة معرضون در یک خواب خرگوشی آنچنان طولانی به سر می‌برند