فقه نظام اجتماعی

یادداشت

بحث ما دربارة نظام اجتماعی وقبل از نظام اجتماعی روش استنباط و کشف نظام اجتماعی اسلام برای جامعة بشری می‌باشد روش شهید صدر را در اقتصادنا و سپس روش ایشان را در مجموعة اخیری که از ایشان به ارث مانده است یعنی المدرسة القرآنیة والاسلام یقود الحیاة را مورد مطالعه و دقت قرار دادیم و تلاش کردیم که اشکالات فنی که بر بحث حجیت این روش یا علمیت این روش و قابل استناد بودن مکتشفات این روش را مورد ارزیابی قرار دادیم وسعی کردیم که مهمترین اشکالات را بر مبنای شهید صدر یا بر مجموعة مبانی ایشان و بر مبانی قوم پاسخ بدهیم و حالا نبوت انتخاب مسیر و انتخاب روشی است که برای ما امکان پذیر می‌باشد و شایستة پیروی به نظر حقیر ما با توجه به مجموعه‌ای از اصول مسلم و محکمات باید حرکت کنیم خب یکی از اصولیکه اجتناب ناپذیر است و می‌تواند به عنوان چراغ راه ما در این مسیر قرار بگیرد این است که با اذعان مثل شهید صدر بزرگانی مثل شهید صدر امام خمینی رحمة الله علیه و علامة طباطبایی و بزرگان دیگری که علم تفصیلی به منابع تشریعیمان دارند یعنی کتاب سنت همه قبول دارند که کتاب و قرآن کریم وسنت شریف پیامبر و اهل بیت علیهم السلام مجموعة کاملی است که کل خواسته‌های دین و کل خواسته‌های اسلام در این مجموعه فراهم آمده است ونزلنا علیک الکتاب تبیانا لکل شیء ما من شیء الا وفیه کتاب او سنة این مضمون همه چیز همة ما یحتاج ما در کتاب وسنت هست و نیاز بشریت وجامعة بشری در قرآن و سنت است این مورد تصنیح و تأکید بزرگان و قبل از بزرگان خود سنت و خود قرآن کریم است این اصل اصل اول که در حقیقت منبع تشریع و آن سرچشمة زلالی که انسان برای فهم احکام خدا فهم دین فهم راه عبودیت و ان اعبدونی هذا صراط مستقیم هذا ببینید تعبیر قرآن خیلی ظریف است هذا صراط اشاره خب مشار الیه یک جزئی است یک کلی مبهمی نمی‌تواند باشد هذا صراط مستقیم یعنی عبودیت من برای شما و ان اعبدونی یعنی آن امری که از این اعبدونی در اینجا امر است از این امر ما چه مفهومی را می‌فهمیم چه مطلبی را می‌فهمیم این است که خدا دستور می‌دهد که ما او را عبادت کنیم بعد می‌فرماید این صراط مستقیم است به کجا این صراط مستقیم برای انسان الی الله است ان الی ربک المنتهی همان کسی که فرموده ان الی ربک المنتهی دارد می‌فرماید که ان اعبدونی هذا صراط مستقیم خب ببینید در یک جمله در یک آیه ان اعبدونی کل مسیر یعنی بگوییم کل نظامی که اگر بناست انسان نظام‌مند باشد حرکتش حرکت شایسته برای انسان در یک کلمه در عبادت خدا خب اگر این عبادت بعدا وارد مفهوم و اجزاء این مفهوم شدیم و به ما خود همین صاحب این صراط مستقیم صاحب این طریق عبودیت که خدا باشد و بینش خودش تبیین کند که این عبادت همة ابعاد وجود انسان را فرا می‌گیرد