فقه نظام اجتماعی

یادداشت

بحث ما در نظریة اجتماعی به یک نقطة بسیار مهم رسید و آن نقطه عبارت بود از این که ما وقتی که استخلاف را به عنوان یک سنت موضوعی الهی فهمیدیم و از طرفی هم متوجه شدیم که عامل محرک کلیة رفتارهای انسانی در زندگی به یک شاقول و یک اصل در درون وجود انسان به نام هدف هدف برتر یا الگوی انتخاب شدة انسانها برمیگردد ناگزیر شدیم که این اهداف برتر را و این الگوها را مورد مطالعة دقیق قرار بدهیم تا ببینیم برآِیند و نتیجة هر انتخابی چه نوع رفتاری است که در زندگی فرد و جامعه خواهد بود و با مقایسة دو مجموعه از اهداف اهداف کوتاه یا میان مدت و محدود با اهداف دراز مدت و نامحدود مشخص شد که یگانه چیزی که یگانه هدفی که می‌تواند نیازهای فطری انسان را تأمین کند و او را در یک مسیر پیوستة تکامل قرار بدهد باید چیزی باشد که با بی‌نهایت طلبی انسان وتکامل گرایی انسان سازگار باشد در غیر این صورت انسان دچار یک تناقض درونی بین نیازهای فطری و بین آن گزینه‌ای که انتخاب کرده در زندگی خواهد بود و این تناقض و پارادوکس مشکلات گوناگونی را برای خود انسان فراهم کرده است وقتی که به کمال مطلق رسیدیم و مشخص شد کمال مطلقی وجود دارد که خدا باشند این کمال مطلق می‌تواند کلیة نیازهای فطری انسان را به طور پیوسته تأمین کند یعنی یک حرکت مطتمر و بدون وقفه با کیفیت بسیار بالا از حرکت چرا کیفیت بسیار بالا چون آن هدفی که انتخاب شده است نوع برنامه‌هایی که برای انسان تعیین می‌کند برنامه‌هایی است که در او عدالت کمال خواهی و زیبایی خواهی زیبایی خیر تمام این عناصر ایده‌آلی که انسان دنبال آنها هست در همة این برنامه‌ها این عناصر حضور دارد و این کمال مطلق موجودی نیست که از درون خود انسان و نتیجة هوا و هوس و انتخابهای ناموفق خود انسان باشد بلکه یک واقعیتی است که خارج از وجود انسان است و نسبت به انسان بی‌طرف است یعنی هیچگونه تحیز یا بگوییم تعصب یا مصلحت مادی و مصلحت شخصی در وجود او قابل تصور نیست به خاطر این که او علم مطلق حکمت مطلق حیات مطلق و عدالت مطلق می‌باشد بنابراین تمام آرمانها و تمام ارزشها در این برنامه‌هایی که از طرف این کمال مطلق و این گزینه که انسان او را انتخاب کرده است تبلور پیدا می‌کند و یک تحول کیفی در رفتار انسان به وجود می‌آید چرا چون انسان جذب این کمال مطلق می‌شود و این کمال مطلق به طور طبیعی روی آن محبوب رو آن محب وروی آن عاشق این کمذال مطلق می‌تواند اثر گذار باشد و لذا آیة قرآن فرمود والذین آمنوا اشد حبا لله این تعبیر از آن تحول کیفی است که در انسان به وجود میآید همة معبودهای دیگر را یک طرف چون وقتی که انسان به کنه آن معبود رسید به سراب بودن این عشق می‌رسد در حالی که اگر به این کمال مطلق توجه کرد و تلاش کرد که بپیوندد به تعبیر خود قرآن کریم روز به روز هر چه انسان نزدیکتر شود بیشتر آن شوق و عشقش تبلور پیدا میکند و شدیدتر می‌شود