فقه نظام اجتماعی

یادداشت

الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی محمد وآله الطاهرین. ربنا لا تکلنا إلی أنفسنا طرفة عین أبداً
قبلا اشاره کردیم که ما برای بدست آوردن نظریه، باید اصول و قواعدی را بکار بگیریم تا آن نظریه را کشف کنیم. قاعدتا یا نظریه در یک عبارتی یکجا آمده، یا اینکه باید این نظریه کشف شود. روشی که شهید صدر به کار گرفتند و پیش آمدند این بود که سعی کردند این نظریه را کشف کنند. اینکه یکجایی کل این نظریه را به طور کامل بخواهد ارائه شده باشد به این صورت نداشتیم جز متن آیة شریفه در سورة بقره که آدم به عنوان خلیفة الله مطرح شده است.این آیه یک نگاه بسیار اجمالی و یک اشاره به نظریه داشت که شهید صدر ره سعی کردند این نظریه را از این آیه استنباط کنند. دو مسیر برای بدست آوردن قواعد استنباط نظریه برای بدست آوردن و اکتشاف این نظریه دو مسیر کلی داریم. طراحی اصول کشف نظریه قبل از اکتشاف نظریه (رویکرد پیشینی) مسیر اول این است که ما اصول فقه کشف نظریه را داشته باشیم، بعد این اصول را [بر منابع] تطبیق کنیم ونظریه را کشف کنیم. منطقی‌اش همین است که ما با قواعدی که در اصول فقه خواندیم این کار را بکنیم. و گفتیم که آن قواعد شاید کافی نباشد، یعنی اضافه بر قواعد متعارف اصول فقه، یعنی کل مباحث الفاظ و مباحث حجج عقلی که در اصول فقه نص بحث می‌کردیم – لذا اصول عملیة را کاری نداریم چون بر کشف نص متمرکز هستیم- به اضافه اصول دیگری که [بکار کشف نظریه می آید]، اینها دست به دست هم بدهند ویک فقیه بیاید این اصول را به کار بگیرد تا این نظریه را کشف کند. این یک مسیر است.