فقه نظام اجتماعی

یادداشت

مطلب دیگری که در آیات مکی قابل بیان است ، مشترکات بین اسلام و سایر ادیان و شرایع است . که می بینیم تشریع در همه آنها اجتماعی است. فعل قوم لوط ( عقر ناقه ) به اجتماع نسبت داده می شود بطوری که عذاب عمومی و فراگیر در پاسخ آن مطرح می شود .همچنین در ماجرای حضرت موسی همه کسانی که نافرمانی کردند یا حرکتی در جهت صلاح سایرین نکردند و ساکت بودند عذاب شدند و تنها عده ای نجات یافتند که ایمان آورده بودند و در صدد صلاح سایرین برآمده بودند. نظریه اجتماعی در همه سوره های مکی مطرح می شود . نکاتی که در جلسه قبل از سوره اعراف استخراج نمودیم :
1- ما یک نگاه از بدو آفرینش تا عصر خاتم انبیاء در این سوره بدست می آوریم . ( نگاه فراگیر ) که این به بحث ما - که در پی نگاه اجتماعی جوامع بشری هستیم - کمک می کند.
2- بهانه های شانه خالی کردن از زیر تکالیف سازنده ( آسیب شناسی قانون گریزی )
3- رابطه تنگاتنگ حق ، عدل ، ظلم ، مسئولیت و مجازات ( این خیلی مهم است که قوانین بر چه اساسی پایه ریزی می شوند )
4- ملاک پاداش و مجازات چیست ؟( از عاقبت یک رفتار می توان فهمید که چه فعلی گناه و کبیره است . در روایات هم در ملاک کبیره گفته شده هر چیزی که وعده دوزخ بر آن داده شده کبیره است. خداوند نیز در سوره اعراف برای شناختن نوع رفتارهای ما ، با مطرح کردن عاقبت آن در آخرت گناه بودن آنها را به ما نشان می دهد و ملاکهائی متناسب با زندگی دنیا برای برطرف کردن آنها نشان می دهد. )