فقه نظام اجتماعی

یادداشت

بحث ما در زمینه‌ها و مراحل و مراتب تأثیرگذاری امامت و ولایت بر روی رفتار افراد و جامعه بود نسبت به رفتار هر فرد عرض کردیم که از آغاز کار وقبل ازآغاز کار تا اتمام کار در پنج الی شش مرحله می‌تواند آن ولی و امام و امام معصومی که در مکتب اهل بیت علیهم السلام تعیین شده ویژگیها و خصوصیاتش که کاملترین انسان است و معصوم است یعنی هیچ خطایی عمدی یا سهوی در رفتار او کردار او شخصیت او نباشد یک چنین کسی و یک چنین مقامی که وظیفة الگو دهی و هدایت بر عهدة اوست می‌تواند در مقام امامت در مقام اعمال ولایت به سرپرستی جامعه و سرپرستی افراد را که به عهده دارد که حالا این بحث را بعدا به عنوان یک فاز دیگر مطرح می‌کنم آن شؤون امام و مجموعة وظائف یا حیثیتهایی که امام در پست امامت آنها را دارد آنها را هم می‌گوییم حالا راجع به مراتب تأثیر گذاری بر رفتار وکرداررا داریم می‌گوییم که عرض شد مشروعیت کار که این رکن اول کار است حمایت قانونی از یک رفتار و کردار بعد آمدیم به پشتیبانی از این کار یا این رفتار به عنوان تأیید و کمک و دادن ضمانتهای اجرایی برای تحقق کارهای مطلوب به عهدة امام به عهدة راهبر و راهنما می‌تواند باشد که حالا در بحث هدایت و ولایت و سرپرستی آنجا این را بیشتر توضیح می‌دهیم دادن یک استاندارد برای کار آن عمل مطلوب کیست مقیاس و معیار دادن با امام با رفتارش یا با بیانش که در معنای سنت گفته شد قول و فعل و تقریر امام نشانة مشروع بودن کاری که امام انجام می‌دهد و در ضمن این مشروعیت دارد امام استاندارد آن کار را و آن میزان صحت و سلامت آن کار را هم دارد تعیین می‌کند با دادن نمونه صلوا کما رأیتمونی اصلی امام یا پیامبر دارد آن استاندارد آن کار را تعیین می‌کند بعد مجموعة کارها به لحاظ این که کارهای خوب بسیار زیاد و فراوانند اما نداشتن منظومه که در این منظومه اولویتها تعیین شود و اهم مهمها تشخیص داده شده ودر موارد تزاحم و در موارد انتخاب حسن انتخاب انجام بگیرد تا فرد بتواند در زمان کمتر با ظرفیت بیشتر حرکت کند وبه سمت هدف مطلوب برسد این هم به عهدة امام می‌تواند باشد به لحاظ این که امام اولویتها را تشخیص می‌دهد به تعبیر امام باقر علیه السلام در روایتی که می‌فرمود پدرم مرا در حین طواف دید که به زحمت افتاده‌ام و دارم طواف می‌کنم امام فرمودند که کار خوب را خدا مضمون حدیث کار خوب و عمل مقبول را می‌خواهد حجم عمل و کمیت عمل مهم نیست در برابر کیفیت عمل خدا اگر بخواهد کاری را قبول کند کم هم باشد اما کار خوب باشد کار با تقوا باشد و آن را قبول بکند اشاره به این که کیفیت عمل اولویت اول را دارد بعد کمیت عمل می‌آید اشتباه ما گاهی کمیت عمل نسبت به نماز گاهی کثرت انفاق با این انفاق ممکن است هدر برود کیفیت آن انفاق مهم است لذا می‌بینیم که قرآن کریم روی این بعد بسیار حساس است انما یتقبل الله من المتقین امام می‌فرماید و کیف یقل ما یتقبل اگر تقوی شرط قبول عمل است که حالا بعد راجع قبول عمل هم بحث خواهیم کرد این کم نیست یک عمل مورد قبول قرار بگیرد این یعنی مطلوب هم همین است قبول و پذیرش عمل یعنی عمل مطلوب به همین خاطر ما از آن منظومة مطلوب اعمال که امام می‌تواند هدایتگر جامعه و افراد باشد که چه منظومه‌ای و چگونه منظومه‌ای می‌تواند انسان را به کمال مطلوب برساند می‌آییم به بحث قبول و پذیرش عمل شرائطی دارد پذیرش عمل یکی از شرائطش استاندارد باشد و صحیح باشد این عمل اما یکی از شرائط این که با اخلاص صادر شده باشد