فلسفه فقه و بررسی مقاله فقه در ترازو (مقاله است)

توضیح

کسانی که با فقه اسلامی آشنا هستند می‌دانند شیخ طوسی (385 460ه ق) بزرگترین فقیه دوران خود بوده، ولی مسلما کتاب بزرگ فقهی او به نام «المبسوط» همگام با جواهر نیست، در عین حال صاحب جواهر(م 1366) خود را تلمیذ شیخ طوسی می‌داند، اما این فقه به مرور زمان در سایه‌ی تدبر و تفکر در کتاب و سنت پیش رفته است سوءال دوم علم فقه علمی دنباله روست؛ یعنی جامعه ساز و طراح و برنامه ریز نیست، بلکه وقتی جامعه ساخته شد و شکل وصبغه خاص به خود گرفت، فقه احکام آن را صادر می‌کند. در اینجا دو احتمال داده می‌شود: اگر مقصود او، این است که فقه اسلامی به خاطر انعطاف پذیریش بر اداره‌ی جوامع مختلف توانایی دارد هر چند آن جوامع از نظر فکری و معیشت در سطح پایین باشند، به طور مسلم این کمال فقه است که می‌تواند در پرتو قوانین انعطاف پذیری خود با هر دو نوع جامعه سازگار باشد. ثانیا: در بیان این ویژگی بین قوانین کلی و برنامه‌ریزی خلط شده است، انتظار از یک دین خاتم که با تمام چهره‌های زندگی سازگار باشد این است که کلیات ر بیان کرده و برنامه‌ریزی را بر عهده متفکران بگذارد، و اگر بنا بود که علاوه بر کلیات، برنامه‌ریزی نیز کند، آیین خاتم نمی‌گشت؛ زیرا هر زمان و هر منطقه‌ای، برای خود نوعی برنامه‌ای خاص می‌طلبد، و بیان این همه تمهیدات، علاوه بر تعطیلی عقول، مایه‌ی مشکلات است.