مبنای دفاع مشروع با محوریت نظر حضرت امام خمینی (گزارش خبری)

توضیح

‏‏انسان فلسفه آفرینش می باشد، عالم برای انسان و انسان برای خدا آفریده شده است. در او روح الهی دمیده شد، لذا جایگاه بس عظیمی در نظام آفرینش دارد. او کمال بی نهایت می خواهد. انسان مرکب از ُبعد مادی و الهی است آنان که جنبه مادیت و حیوانیتشان نسبت به بعد الهی و انسانی شان غلبه دارد، در مسیر خواسته هایشان دست تجاوز به حریم حقوقی دیگران دراز می کنند. در این مسیر گاه جان و عرض و ناموس و مال هم نوعانشان را مورد هجوم قرار داده، فدای خواسته های نامشروع خود می کنند. ‏
‏از آنجا که نظام آفرینش در مسیر تکامل آفریده شده است، این خودآگاهی را به انسان داده است که برنامه و قانونی جهت جلوگیری از بی نظمی و تعدی زورمداران و افزون خواهان تدوین نماید. مجریان قانون اگر نتوانستند با اعمال قانون مانع تعدی و تجاوز بولهوسان گردند، خدای متعال به خود اشخاص مورد تعدی این انگیزه را داده است که در مقابل آنها بایستند و از جان، مال و عرض خود و دیگران دفاع نمایند. از این جهت برنامه دفاع مشروع در طول تاریخ زندگی بشر در تمام ادیان و مذاهب و قوانین داخلی کشورها و معاهدات بین المللی بوده و هست.‏
‏‏در مورد فلسفه و مبنای دفاع مشروع بین دانشمندان اختلاف است، ولی آنچه از منابع (عقل کتاب و سنت و قوانین داخلی و معاهدات بین المللی) به دست می آید این است که دفاع مبانی متعدد دارد هر یک از مبانی ذکر شده دخالت در مبنا و فلسفه دفاع دارد، از جمله این که دفاع حق ذاتی و طبیعی انسان است؛ هرچند بر این مبنا اشکال شده است که اگر مبنا حق طبیعی و ذاتی باشد، لازمه اش از طرفی محدود شدن دفاع از جان و عرض خود شخص است، شامل دفاع از مال خود و جان و مال دیگران نمی شود. و از طرفی دیگر لازمه اش عدم محدودیت در زمان و مکان خاص است، حس انتقام جوئی را به وجود می آوردکه لازمه اش ایجاد بی نظمی می باشد، ولی شرایط دفاع و ارزش جان و مال و وظایف اجتماعی انسان این اشکالات را مرتفع می سازد. نتیجه این که دفاع مشروع مبانی متعدد دارد از جمله این که دفاع، حق طبیعی انسان است و اِعمالش عقلاً لازم می باشد.