عنوان
آزار مبتنی بر جنسیت در خانواده در فتاوای مشهور
نویسنده
ناشر
فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، بهار و تابستان ۱۴۰۰، شماره ۱، ص.: ۲۲۱-۲۴۰.
تاریخ نشر
۱۴۰۰
توضیح
بخشی از مشکلات خانوادگی، خشونت جنسی است که اکثراً زنان قربانی میشوند. در مقام مقایسه و تطبیق نوع آزار مبتنی بر جنسیت با فقه، بیشتر آنها بر اساس قاعده عام «نفی ایذاء» یا دلیل اختصاصی ممنوع شدهاند؛ ولی همه آنچه امروزه به عنوان «آزار جنسی» شناخته میشود، در منابع فقهی مطرح نشده و برخی از آنها مثل تجاوز زناشویی، ازدواج اجباری و برخی ممنوعیتها برای ازدواج، از طریق قواعد دیگری جایز شده است؛ چه آنکه در زمان صدور منابع دینی و شکلگیری فقه، برخی از این رفتارها «آزار» شمرده نمیشد یا «آزار ممنوع» بهحساب نمیآمد. در ریشهیابی و توجیه نظری این رفتارها به جهانبینی، نگرش به زنان، فرهنگ و اقتصاد مردسالار میرسیم. البته در فقه ظرفیتهایی وجود دارد که با اجتهادی که به سیره عقلا، عرف و قاعده عدالت اعتبار بیشتری بدهد، میتوان تعارض بین برخی احکام فقهی را با دستآوردهای فرهنگ و تمدن بشری، برطرف نمود.
واژههای کلیدی: فقه، خانواده، مردسالاری، تجاوز زناشویی، آزار جنسیتی، قاعده نفی ایذاء