آیه نهی از اعتدا دارای قواعد بنیادین بشردوستانه

توضیح

آیه 190سوره مبارکه بقره، به مسلمانان امر می‌کند در راه خدا با کسانی که با آنان مقاتله می‌کنند، بجنگند و از حد تجاوز نکنند؛ زیرا خداوند متجاوزان از حد را دوست ندارد: «وَ قَاتِلُوا فِی سَبِیلِ‌اللهِ الَّذینَ یقَاتِلُونَکمْ وَلاَتَعْتَدوا إِنَّ‌اللهَ لاَیحِبُّ‌الْمُعْتَدینَ».در فهم آیه مزبور، اختلافاتی میان مفسران به چشم می‌خورد. با وجود اختلاف در تفسیر صدر آیه، با توجه به ذیل آن می‌توان مهم‌ترین و اساسی‌ترین اصول حاکم بر حقوق بشردوستانه را از آن استنباط کرد. نگارنده در این مقاله می‌کوشد اصولی چون «تفکیک و تمایز»، «تناسب»، «تحدید تسلیحات»، «مصونیت اسیر از قتل» و مانند آن را از این آیه استخراج کند و نشان دهد سنّت پیامبر… و حضرت امیر†، مؤید این تفسیرمی‌باشد؛ بنابراین همه رفتارهایی که در مغایرت با قواعد بشردوستانه در جنگ شکل می‌گیرد، با وحی الهی و سنّت نبوی و علوی، در تضاد آشکارآشک است.
واژه‌های کلیدی: حقوق بشردوستانه، آیه نهی از اعتداء، کرامت انسان، اسیر، اصل تحدید تسلیحات، اصل تناسب، اصل تفکیک.