اتانازی فعال غیر داوطلبانه از منظر فقه اسلامی و قوانین موضوعه ایران

توضیح

«اتانازی» یا «ترجیح مشفقانه مرگ بیمار لاعلاج» در اصطلاح پزشکی عبارت است از هر فعل یا ترک فعل عمدی که به درخواست بیمار لاعلاج و یا بدون درخواست او واقع می شود تا زندگی او بدون تحمل درد و رنج بیش تر خاتمه یابد. اتانازی بر اساس نحوه عملکرد تیم پزشکی و این که رفتار پزشک از جنس «فعل» باشد یا «ترک فعل» به دو نوع «فعال» و «غیرفعال» تقسیم می شود. هم چنین اگر اتانازی منبعث از خواست و اراده بیمار باشد آن را «داوطلبانه» و در مواردی که بیمار به لحاظ حقوقی صلاحیت تصمیم گیری ندارد, اتانازی را «غیر داوطلبانه» می نامند. بر مبنای نظام کیفری اسلام و قوانین موضوعه جمهوری اسلامی ایران, «اتانازی فعال غیر داوطلبانه» از مصادیق روشن قتل عمد و لذا حرام و موجب قصاص است و انگیزه مشفقانه پزشک رافع مسوولیت کیفری وی یا عامل تخفیف در مجازات نخواهد بود. اگر پزشک به واسطه گذشت اولیای دم از قصاص مبرا شود, چنان که دادگاه عمل پزشک را موجب اخلال در نظم جامعه و ایجاد خوف تشخیص دهد یا بیم تجری وی یا سایر پزشکان وجود داشته باشد, می تواند پزشک مرتکب اتانازی را به حبس تعزیری محکوم نماید.
واژه‌های کلیدی: اتانازی فعال، اتانازی غیرداوطلبانه، ترجیح مرگ، قتل مشفقانه، بیمار لاعلاج