ادله قرآنی اعتبار سند رسمی و چیرگی آن بر دیگر ادله اثبات دعوا

توضیح

فراوانی تعداد روایات مربوط به شهادت و عدم استفاده چشم‌گیر از سند در عصر تشریع که به دلیل بی‌سوادی عمده مردمان آن عصر بود، چنین وهمی را پدید آورد که نظام حقوقی اسلام، شهادت را بر سند مقدم داشته است. حاصل همین توهم را می‌توان در نظریه‌های متعدد شورای نگهبان و مجمع مشورتی فقهی این شورا دید که با ابطال برخی مواد قانون مدنی و قانون ثبت اسناد و املاک، به‌صورت ضمنی برتری شهادت بر سند رسمی را تأیید کرد.
اصلی‌ترین دلیل ردّ اعتبار سند رسمی، مبنای جعل تعبدی و شرعی در اعتبار اسناد رسمی است؛ براین‌اساس فقط راه‌ها و وسایلی می‌توانند به‌عنوان ادله اثبات دعوا محسوب شوند که به‌وسیله نصّ لفظی شارع معتبر شناخته شده باشند؛ بنابراین طریقیت یک وسیله و کاشفیت آن از واقع نمی‌تواند مبنای اعتبار آن وسیله قلمداد شود. قائلان به این مبنا معتقدند هیچ نصّ شرعی بر اعتبار سند اقامه نشده است و کاشفیت سند از واقع و طریقیت آن به‌سوی واقع نیز تازمانی‌که مقرون به یک نصّ شرعی نشود، نمی‌تواند به‌عنوان مبنای اعتبار سند قلمداد گردد.
در مقاله پیش رو اثبات خواهد شد که بر فرض آنکه مبنای اعتبار ادله اثبات دعوا جعل تعبدی و شرعی باشد، نه‌تنها جعل شرعی اعتبار سند در آیه 282 سوره بقره صورت گرفته است، بلکه وجود تأکیدها و مبالغه‌های موجود در این آیه، دلالت بر چیرگی سند بر دیگر ادله اثبات دعوا دارد.
واژه‌های کلیدی: سند رسمی، شهادت، ادله اثبات دعوا، اقرار، جعل شرعی، آیه 282 سوره بقره.