اشتراط الفاظ خاص در عقد نکاح معذورین

توضیح

یادداشت: عنوان عربی: اشتراط الألفاظ الخاصة فی نکاح المعذورین.
با توجه به آثار کلیدی عقد نکاح، بحث از «نیاز یا عدم نیاز به الفاظ خاص» از چالش‌های مهم مسائل خانواده است. در فقه رایج شیعه، تحقق عقد نکاح در گرو الفاظ خاص دانسته شده و اغلب، عبارات «أنکحت»، «زوّجت» و «متّعت» را الفاظ خاص نکاح قلمداد کرده‌اند. آنان در این خصوص، میان معذور و غیرمعذور تفاوتی قائل نشده‌اند. روایات میثاق غلیظ، صیغۀ متعه، روایت ثعلبه، روایت حولاء و نیز سیره و اجماع و استصحاب، از ادلۀ اشتراط الفاظ خاص شمرده شده است. در جانب دیگر، به دلایلی چون آیۀ )أوفوا بالعقود( و روایات چهارگانۀ «لکلّ قوم نکاح»، مَهر قرآن، زن مضطر و عقد سکری به عنوان دلیل و شاهد بر عدم لزوم الفاظ سه‌گانه تمسک شده است. حاصل سنجش دلایل یادشده، نفی اشتراط الفاظ خاص در عقد نکاح افراد معذور است. روشن است که بر اساس مجموع ادله، اصل اشتراط لفظ در تحقق عقد شرعی نکاح، محرَز بوده و بر این اساس، نکاح معاطاتی، باطل و فاقد اثر شرعی است.
واژه های کلیدی: الفاظ خاص عقد نکاح، نکاح معذورین، عقد متعه.