توضیح

بی‌تردید در دنیای امروز، انطباق‌سنجی پدیده‌های نوظهور در حوزه تکنولوژی با قوانین و مقررات شرعی به جهت مشخص ساختن تکلیف مردمان امری ضروری است. یکی از این رویدادهای جدید، فرایند «استخراج رمزارز» در بستر بلاک‌چین است. در بادی امر، با توجه به شباهت احتمالی آن با قمار، ضروری می‌نماید که مفهوم قمار و ویژگی‌های آن از منظر شریعت مشخص شده، آنگاه روشن شود که آیا می‌توان شرعاً ماهیت استخراج رمزارزها را قمار دانست یا خیر؟ این نوشتار ضمن بازشناسی مشخصات قمار و بررسی آراء فقهای امامیه در این زمینه، با روش توصیفی تحلیلی به این نتایج دست یافته است که وجود منافع عقلایی در استخراج رمزارزها مانع صدق «لعب» بر آن شده است. همچنین پاداش اعطاء شده در این فرایند را نمی‌توان از باب «مُراهنه» (گروگذاری) دانست و به‌تبع، وجود «بردوباخت مالی» نیز در آن منتفی است. عدم موفقیت در استخراج نیز به معنای بازنده بودن استخراج‌کننده نیست و رقابت موجود در آن به‌مانند جعاله عام بوده و «مسابقه» نامشروعی اتفاق نمی‌افتد؛ چه اینکه، قوام مسابقه به وجود رقیب به‌شرط‌شیء است، حال‌آنکه در استخراج رمزارزها وجود رقیب لابشرط است. میزان «ریسک» موجود در استخراج به اندازه عمل پرخطر قمار غیرمتعارف نبوده و ازهمین‌روی، نمی‌توان آن را «شانسی» دانست. همچنین تلاش‌هایی که برای استخراج صورت می‌گیرد، معنای «مَیسر» بودن را از آن دورتر کرده است. بر اساس یافته‌های این پژوهش، ادعای قمار بودن استخراج رمزارزها پذیرفتنی نیست. واضح است که نتایج مذکور، به معنای مشروعیت فرایند یادشده نیست، بلکه در این خصوص، چالش‌های دیگری همچون «اکل مال به باطل بودن» و «مالیت نداشتن» رمزارزها وجود دارد که اهل پژوهش را به تتبع فرامی‌خواند.
واژه‌های کلیدی: قمار، استخراج رمز ارز، ارزهای رمزپایه، ارز دیجیتال.