بررسی اخف یا اشد بودن مجازات شلاق و جزای نقدی در بزه توهین در پرتو قانون کاهش مجازات حبس تعزیری

توضیح

با تصویب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، کیفر بزه توهین به موجب بند ج ماده یک قانون مزبور به جزای نقدی درجه شش تغییر یافت و شعب اجرای احکام کیفری با این رویکرد که مجازات جزای نقدی خفیف­تر از شلاق می­باشد پرونده­ها را در اجرای ماده 10 قانون مجازات اسلامی به شعب صادرکننده رأی جهت اعمال مجازات اخف ( جزای نقدی ) ارسال می­نمایند. دادگاه صادر کننده رأی با این تفسیر که مجازات جزای نقدی مساعد به حال متهم نبوده و خفیف محسوب نشده از تبدیل مجازات شلاق به جزای نقدی خودداری نموده و رأی سابق را ابرام و شلاق را قابل اجرا تلقی می­نماید. با توجه به این­که تأکید قانون­گذار بر ماهیت جزای نقدی است و آن را خفیف­تر از شلاق تعزیری دانسته است، و از جزای نقدی به عنوان «بدیل مناسب­تر» مجازات حبس و کیفر جایگزین آن استفاده نموده است و فلسفه ماده 27 قانون مجازات اسلامی نیز در مقام بیان اشد یا اخف بودن مجازات نمی­باشد، لذا استدلال دادگاه محترم در این رابطه دارای ایراد است. از نظر جرم­شناختی نیز فقدان نقش اصلاحی، تردید در نقش بازدارندگی شلاق، تعارض آن با معیارهای بشر دوستانه و خلاف اصل فردی کردن را می­توان از دیگر ایرادات حاکم بر رأی دانست. از نظر کیفرشناسی نیز به جز هدف سزادهی که مجازات شلاق بهتر آن را تأمین می­کند در خصوص ارعاب و بازدارندگی برخلاف جزای نقدی که برای مجرم تازگی داشته به دلیل این­که مجازات شلاق عملاً احتمال مجرمیت مجدد پس از آزادی را افزایش می­دهد و در هدف اصلاح و بازپروری محکوم نیز جزای نقدی به مانند شلاق ننگ و شرمساری را ندارد، لذا اهداف مجازات­ها با جزای نقدی برای مرتکبین جرایم کم اهمیت مثل توهین بهتر تأمین می­شود.
واژه‌های کلیدی: توهین، جزای نقدی، شلاق، مجازات، تفسیر قانونی، تفسیرجرم‌شناختی