بررسی تطبیقی جنون در فقه و روانشناسی

توضیح

با شکل‌گیری علم نوین روان‌شناسی و قرار گرفتن مفهوم جنون در قلمرو این حوزه، فصل تازه‌ای از توصیف، تبیین و معرفی جنون شکل یافته و ابهاماتی را در تشخیص مصادیق جنون در حوزه علوم اسلامی، به‌ویژه در فقه اسلامی، ایجاد نموده است. پژوهش حاضر با شیوه توصیفی-تحلیلی در پی یافتن معنای اصطلاحی جنون در فقه، معنای جنون در روان‌شناسی و یافتن مصادیق جنون فقهی در روان‌شناسی امروز است. برای تبیین معنای اصطلاحی جنون، علاوه بر کتب فقها، به بررسی اجمالی روایات اسلامی پرداخته شده است. شهید ثانی، فاضل هندی، فاضل مقداد، صاحب ریاض، صاحب جواهر و قاضی ابن‌براج، از جمله فقهایی هستند که نظرات آنها در این باب بررسی شده و در بررسی مفهوم جنون در روان‌شناسی از بحث جنون در سیر تاریخ نیز استفاده گردیده است. محقق، در نهایت به چهار دسته کلی از اختلالات و بیماری‌ها دست یافته که می‌توانند مصداق جنون در فقه باشند. «روان‌گسیختگی» اولین مصداق جنون فقهی در روان‌شناسی امروز است. دومین مصداق آن، «اختلال عصبی-رشدی» (شامل دلیریوم و زوال عقل)، سومین مصداق، «اختلال آشفتگی» (مانیا) و چهارمین مصداق، «عقب ماندگی ذهنی» است. هریک از موارد فوق، شاخه‌های مختلفی را در بر می‌گیرد که همه آنها را نمی‌توان در عنوان فقهی قرار داد.
واژه‌های کلیدی: جنون، عقل، فقه، روانگسیختگی، آشفتگی، دلیریوم، زوال عقل، عقب ماندگی ذهنی