بررسی تطبیقی ماهیت دیه در فقه مذاهب اسلامی با نگرش به آراء حقوقدانان و نظریات مشورتی

توضیح

بحث دیه با توجه به پیشینه عظیم تاریخی خود، از موضوعات مهمی است که ماهیت آن از دیرباز نزد فقی هان و حقوقدانان عرفی، محل بحث و اختلاف نظر بوده است. عدهای آن را در قالب مسئولیت مدنی و نوعی جبران خسارت قلمداد نمودهاند و دستهای دیگر در زمره مجازاتهای مالی برشمرده اند. برخی از حقوقدانان معاصر نیز با ایراد خدشه با دلایل ابرازی طرفین، راه حل سومی را برگزیده و قائل به ماهیت تلفیقی دیه شدهاند؛ یعنی، آن را واجد هر دو جنبه جزائی و مدنی دانستهاند. در نوشتار حاضر، ضمن بررسی تطبیقی دیدگاه های اندیشمندان مذاهب مختلف اسلامی با نگرش به آراء وحدت رویه و نظریات مشورتی، از منظر فقهی و حقوقی، استدلالهای قائلین هر سه دیدگاه به طور دقیق و علمی در بوته نقد و بررسی قرارگرفته است. در خاتمه نیز به جمعبندی نهایی از مباحث پیشین پرداخته و به این نتیجه رسیده که دیدگاه سوم (نظریه تلفیقی) نسبت به دو دیدگاه دیگر از قوت و اعتبار بیشتری برخوردار است.
واژه‌های کلیدی: دیه، عقل، جبران، خسارت.