بررسی فقهی – تربیتی اشتغال زن

توضیح

یکی از مسائل مهم فقهی که با زندگی اجتماعی گره خورده است، اشتغال زن در بیرون و به‌تبع آن، اختلاط با مردان در محیط کار است. این موضوع علاوه بر فقه، فضای تربیت را نیز تحت تأثیر قرار داده است؛ زیرا کار زن در خارج از خانه، فرایند تربیت فرزندان را تحت‌الشعاع قرار داده و لطمات عاطفی و روانی به فرزندان وارد می‌سازد؛ ازاین‌رو ممکن است اساس تربیت خانوادگی که زن به‌عنوان «مادر» نقشی محوری آن را ایفا می‌کند، دستخوش تغییرات نامطلوب بنیادین شود.
اسلام به‌طورکلی، اختلاط دو جنس مخالف _ درصورتی‌که همراه با خلوت مرد و زن نامحرم در فضایی که دیگری در آن نمی‌تواند رفت‌وآمد داشته باشد نباشد _ را منع نمی‌کند؛ ازاین‌رو به گمان برخی، لفظ اختلاط به معنای مزبور، اصطلاح جدیدی در فرهنگ اسلامی است. در مقابل برخی، اختلاط زن و مرد را به‌طور مطلق منع کرده و معتقدند بر اساس نصوص قرآنی و روایی، خروج زن از منزل و توقف در محل کار برای مدت طولانی، ممنوع است، زیرا معمولاً به اختلاط با نامحرمان منجر می‌گردد. نوشتار حاضر استنباط حکم فقهی اشتغال زن در فرض اختلاط با نامحرم و نیز اثرات تربیتی ناشی از کار زن در خارج از خانه را با روش تحقیق اجتهادی مورد بررسی قرار داده است. بررسی ادله، حاکی از آن است که مطلق اختلاط زن و مرد حرام نیست بلکه حرمت اختلاط بر فرض احتمال فتنه و وقوع در ورطه گناه، مترتب می‌گردد. همچنین اگر اشتغال زن، اثر سوئی در تربیت و رشد و تعالی کودکان به‌ویژه در سنین پایین داشته باشد، می‌توان به کراهت و در برخی مراتب به حرمت آن حکم نمود.
واژه‌های کلیدی: حجاب، تبرج، کار زنان، فقه تربیتی، فقه خانواده، تربیت خانوادگی.