توضیح

انسان، موجودی اجتماعی است و با توجه به پذیرش زندگی اجتماعی، ملزم به رعایت حقوق دیگران در جامعه است. یکی از حقوق اساسی انسان‌ها، حقّ حیات است. قانون مجازات اسلامی، به تبع فقه امامیّه، با تأکید بر حقّ حیات، مجازات قصاص را برای جنایات عمدی تعیین کرده است؛ اما چنان‌که این جنایات از سوی پدر بر فرزند اعمال شود، قصاص ثابت نمی‌شود. گاه به دلیل استفاده از روش‌های نوین درمان ناباروری، کودکانی با اسپرم اهدایی متولّد می‌شوند که دارای پدری غیر از پدر ظاهری و اجتماعی خود هستند و این مسأله، مشکلاتی را در اجرای این حکم استثنائی به وجود می‌آورد. هدف اصلی این پژوهش بررسی مبنا و علّت حکم عدم ثبوت قصاص و بررسی شمول آن نسبت به صاحب اسپرم و گیرنده‌ اسپرم می‌باشد. روش پژوهش، کتابخانه‌ای و اسنادی، با بهره‌گیری از کتب، مقالات، منابع حقوقی، دینی و مقرّرات داخلی، به روش استدلالی و تحلیلی بوده و پژوهشی کاربردی به شمار می‌رود که می‌تواند راهگشای قانونگذار در تدوین قوانین مناسب ‌تر در تبیین و تعیین دقیق وضعیّت این کودکان باشد. یافته‌ها بیانگر این است که گرچه حقّ استفاده از گامت اهدایی در قوانین ایران به رسمیّت شناخته شده، اما قوانین ایران، در قالب چند ماده‌ معدود، بدون توجه به بسیاری از معضلات ناشی از این موضوع مطرح شده که به دلیل نواقص موجود، در بلند مدّت می‌تواند آثار نامطلوبی بر وضعیّت حقوقی و اجتماعی اشخاص برجا گذارد.
واژه‌های کلیدی: فرزند، پدر، اسپرم اهدایی، قصاص.